2024 MAYIS AYI MECLİS KONUŞMASI

Sayın Başkanım,

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Onur Üyelerimiz, Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,

Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Giyim Eşyası Sanayi ve Asansör, Kaldırma ve Taşıma Ekipmanları Sanayi Meslek Komitesi Üyelerimiz,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoş geldiniz.

Sevgili Kemal Çolakoğlu Başkanımıza, bugün Meclisimizi onurlandırdıkları, kıymetli görüşlerini bizlerle paylaştıkları için çok teşekkür ediyorum.

19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nın 105. yıldönümünde, başta ülkemizin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere tüm kahramanlarımızı saygıyla ve şükranla anarak başlamak istiyorum.

U16 Erkekler Türkiye Şampiyonası final maçında Anadolu Efes’i 67-62 yenerek U16 Erkeklerde 2006-2007 sezonundan sonra yeniden Türkiye Şampiyonu olan Pınar Karşıyaka Basketbol Takımı’nı,

Süper Lig'de 24. kez şampiyon olan Galatasaray Futbol Kulübünü,

Türkiye Ziraat Kupası’nı kazanan Beşiktaş Futbol Kulübünü tebrik ederiz.

Seneye GÖZTEPE’mizin de dahil olacağı Süper ligi heyecanla bekliyoruz.

Bir diğer beklentimiz de, Haziran’da Avrupa Şampiyonası’na katılacak A Milli Takımı’mızın başarılı bir sonuç elde etmesidir.

TOBB 80. GENEL KURUL/SLAYT 1-2

Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin 80. Mali Genel Kurul Toplantısı’nı, 15 Mayıs’ta gerçekleştirdik.

Hizmet Şeref Belgesi Plaket Töreni’ne, Cumhurbaşkanımız ve ilgili tüm bakanlarımız katıldı.

Genel Kurulu’n akşamında verilen yemeğe, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, TBMM Başkanı, Ticaret Bakanı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, Milli Eğitim Bakanı, CHP, İyi Parti, Saadet Partisi Genel Başkanları, STK Başkanları, üst düzey yargı mensupları, milletvekilleri ve bürokratlar da katıldı.

Sayın Başkan, iş dünyasının konularına değinirken, Sayın Cumhurbaşkanımızın vurguladığı 2 noktayı paylaşmak istiyorum:

 "Özel sektörümüz eleman eksikliğinden dolayı işlerini büyütemez hatta daralmaya giderken, istihdam kapısı olarak devlete yüklenilmesi vahim bir hatadır.. İş gücü piyasasında ihtiyaç duyulan beceri ve yetkinlikleri geliştirecek nitelikli istihdamı artırmaya yönelik politikalara ağırlık vereceğiz.”

İkincisi ise, 365 oda-borsa başkanlarına yeşil pasaport müjdesini vermesidir. Bu jest için Sayın Cumhurbaşkanına teşekkür ediyoruz. Ancak,  ihracatçılarımızın vize sorunun giderilmesi ve yeşil pasaport imkanının yaygınlaştırılması talebimizi tekrarlıyorum. İlerleyen slaytlarda bu konunun altını açacağım.

KOMİTELER/ SLAYT 3-5

Değerli Meclis Üyelerimiz,

Bildiğiniz gibi farklı whatsapp gruplarında iletişim halindeyiz. Gruplarda üyelerimiz görüşlerini daha rahat bir şekilde ifade ediyor, etmelidir de. Ancak, bu demek değildir ki, kişilerle, kurumlarla dalga geçebilir, nezaket ve saygı sınırını aşabiliriz.

Geçen hafta çok üzüldüğüm bazı yazışmalar oldu.

Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sanayi Komitesi’nden arkadaşımız, Komitelerden Yönetim Kuruluna havale edilen kararların sürekli BİLGİ EDİNİLDİ şeklinde geri dönüşüne ilişkin bir SIKINTI olduğu konusunu whatsapp grubunda dile getirdi. Ama bakın nasıl ifade etti?

“Caminin 2 sokak ilerisinde sağda diye dalga geçilerek tarif edilen Odamızda yapılan toplantılarda alınan kararlar..”. Bu nasıl bir üslup? Nasıl bir anlayış?

Bakın sizlere komite kararlarını çıkarttırdım. Kırmızılı alanlara dikkatlerinizi çekmek istiyorum.

KARAR DETAYLARI/SLAYT 6

Yeni dönemde Meslek Komiteleri toplam 1.046 toplantı yapmış ve 3.134 karar almış.

Meslek komitelerinden 104 karar yönetime havale edilmiş. Ve sadece 9 tanesi BİLGİ EDİNİLDİ şeklinde çıkmış. Yani sadece %8,6’lık bir oran. Sanki, 2 karardan birinden bilgi ediniliyor gibi bir algı yaratmak, bunu gruplarda yazmak kötü niyetli bir yaklaşımdır. Hem bu üslubu, hem de bu tabloları, sizlerin değerlendirmelerinize sunuyorum.

DİKİLİ TDİOSB FİNANSMAN DESTEĞİ/SLAYT 7

Genel Kurul için Ankara’da iken Dikili Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nin, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın destekleriyle, Dünya Bankası’ndan 30 milyon dolar sağladığı finansman için imzalar atıldı. 3 yıl ödemesiz 10 yıl vadeli, %60’ı hibe, %40’ı geri ödemeli ve %3 faizle alınan bu finansman, OSB’mizin ihtiyaç duyduğu altyapı, yol vs.de kullanılacak.

Bu destek, İzmir’deki kardeş Oda ve kurumlarla birlikte yola çıktığımız Tarıma Dayalı Dikili OSB’mizi hedeflerine daha hızlı ulaştıracaktır. Tarım ve Orman Bakanımız Sayın İbrahim Yumaklı nezdinde emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Hayırlı olsun.

KAVRAM MESLEK YÜKSEKOKULU/ SLAYT 8

Kavram Meslek Yüksek Okulu iş birliğiyle; bölgemizdeki firmaların yoğun olarak talep ettiği kaynakçılık ara eleman ihtiyacına yönelik olarak yaptığımız ortak çalışmalar neticesinde, “Kaynak Teknolojisi” programının açılması önerimiz YÖK tarafından onaylandı.

Sanayide ara eleman sıkıntımıza önemli katkıda bulunacak olan söz konusu programla, Kaynak Teknolojisi Teknikleri yetişecek. Ülkemizdeki 'mesleksizlik' konusundaki girişimlerimizden sadece sonuncusu bu.

YEŞİL PASAPORT SAYISI/ SLAYT 9

Yeşil pasaportla ilgili birkaç slaytı sizlerle paylaşmak istiyorum. Görüldüğü gibi, 2010 yılından bu yana 5.8 milyon adet yeşil pasaport üretilmiş, 2023 yılında 1.8 milyon ile rekor kırılmıştır.

KİMLERE VERİLİYOR? / SLAYT 10

Yeşil pasaport kimlere veriliyor diye baktığımızda;

1- TBMM Eski Üyeleri ve Eski Bakanlar,

2- Kadro derecesi 1,2 ve 3. derece olarak çalışan veya  bu kadro derecesinden çalışmakta iken EMEKLİ olan devlet memurları.

3- 1.2. ve 3. derece kadro karşılığı çalışan ve bu derecelerde sözleşmeli olarak çalışmakta iken EMEKLİ olan devlet memurları.

4- Kadro karşılığı olmaksızın çalışıp emekli kesintileri 1,2 ve 3. derece üzerinden T.C. Emekli Sandığına yatırılan çalışanlar ile bu durumda çalışırken EMEKLİ olan sözleşmeli devlet memurları

5- Görevleri süresince İl, İlçe ve 1. Kademe Belde Belediye Başkanları

6- Özelleştirme kapsam ve programına alınan/özelleştirilen T.C. Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Emlak Bankası çalışanlarından;

· 4603 Sayılı İş Kanununa tabi olmak şartlarının tamamını taşıyan ve bu şartları taşırken EMEKLİ olan veya ÇEKİLEN personel.

7- Özelleştirilmeden önce başlamış olan Türk Telekom Müdürlüğü çalışanlarından;

Belirtilen şartları taşıyanların eşlerine, reşit olmayan çocuklarına ve evli bulunmayan, iş sahibi olmayan öğrenimine devam eden kız ve erkek çocuklarına (Açık Öğretim Lisesi, Açık Öğretim Fakültesi dâhil öğrenim gördükleri okuldan öğrenci olduğunu belgelemek şartı ile) 25 yaşını dolduruncaya kadar Hususi Damgalı Pasaport düzenlenmektedir.

DİĞER ÜLKELERİN ÖZEL PASAPORTLARI/SLAYT 11

Hususi (Yeşil) pasaport (Special Passport adı altında) Dünya'da Türkiye Cumhuriyeti'nin yanı sıra Kanada, Brezilya, Kuveyt, Katar ve Tunus tarafından da düzenlenmektedir.

Örneğin; Brezilya’da yeşil pasaport Türkiye’dekine benzer şekilde kamu görevlilerine verilmektedir.

İHRACATÇI AÇISINDAN/ SLAYT 12

Son üç takvim yılı itibariyle ihracat ortalaması

• Eğer ihracatı 500.000 Dolar-10 Milyon Dolar arasında ise 1 (bir),
• Eğer ihracatı 10-25 Milyon Dolar arasında ise 2 (iki),
• Eğer ihracatı 25-50 Milyon Dolar arasında ise 3 (üç),
• Eğer ihracatı 50-100 Milyon Dolar ise (4) dört,
• Eğer ihracatı 100 Milyon Dolar üzerinde ise 5 (beş),

İhracatçı firmaların sahipleri, ortakları ve çalışanları hususi damgalı pasaport hakkından yararlanabilmekte. Ayrıca, firmanın sahip veya ortaklarının bir tüzel kişi olması halinde bu tüzel kişiliğin sahipleri, ortakları veya çalışanlarına da hususi damgalı pasaport verilmektedir.

100 büyük firmada bu kapsamda 92 firmamızın olduğunu belirtelim.

2023 itibari ile toplam ihracatçı sayısı 139.830

İlk kez ihracat yapan firma sayısı 38.574

2022 yılında ihracat yapan KOBİ sayısı yaklaşık 107 bin adet

KOBİ’ler tutar olarak toplam ihracatın %31,6’sını gerçekleştiriyor.

NASIL OLMALI?/SLAYT 13

1. Öncelikle, döviz harcamak için gidene değil, döviz kazandırana verilecek bir düzenlemenin yapılması,
2. 2023 yılı itibarı ile kamuda çalışan 5.2 milyon kişi ve aile fertleri dikkate alındığında, kamuda 1. derece kademeden itibaren 21 yılını dolduran çalışanlar için veya müdür ve üstü şeklinde belirli ünvanlara verilmesi,
3. Emekliler için sadece yönetici kademesine bu imkanın tanınması,
4. Böylelikle, kapsam daraltılıp, AB’nin iyi niyeti suistimal edilmeden toplamda 140 bin olan ihracatçı firma için yer açılması, ihracat seviyesine göre kademeler revize edilerek, firmadan daha çok kişinin yeşil pasaport alabilmesi,
5. 365 Oda-Borsa’nın toplam 10.700 olan meclis üyesine verilmesi,

TÜRKİYE VİZE RET İSTATİSTİKLERİ/SLAYT 14-15

AB Komisyonu tarafından açıklanan istatistiklere göre vize başvurularında Türkiye genelinde en fazla ret Estonya, Danimarka ve Yunanistan tarafından gerçekleştirilmiş. İzmir’de 2023 yılında %13 ile ret oranı en yüksek ülke en büyük ticaret partnerimiz Almanya’dır. İzmir’de konsolosluğu olan 3 ülkenin ret ortalaması ise %9’dur. Yani her 9 kişiden biri ret yemiş oluyor. Romanya Schengen Bölgesi’ne 31 Mart’ta geçtiği için verileri tabloda yok.

Bunun da ana sebebini sizlere Ekim Meclisimizde anlatmıştım. Yasal olmayan yollardan AB’ye geçişlerin artmış olmasıdır. Diğer yandan, vize alıp giden sonra iltica eden, 90 gün sınırını aşarak AB ülkelerinde kaçak yaşamaya devam eden 175 bin kişi. Sonuçta da böyle bir tablo ortaya çıkıyor.

TÜRKİYE ÖZELİNDE ÖNERİLER/SLAYT 16

Birkaç kurumun Mayıs ayına ait Türkiye özelindeki son değerlendirmelerini paylaşmak istiyorum:

OECD: Yapısal reformların uygulamaya konulması makroekonomik istikrarı destekleyecektir ve uzun vadeli potansiyel büyümeyi artırmak için gereklidir. Özellikle işgücü piyasası reformu, yüksek kaliteli kayıtlı iş yaratımının artırılmasına yardımcı olacaktır. Para politikası koşulları sıkı kalmalı ve enflasyon kesin olarak düşene kadar mali ihtiyatlılık gereklidir.

HSBC: Türkiye'ye ilişkin yatırımcı duyarlılığı geçtiğimiz birkaç yıl öncesine kıyasla daha olumlu. Politika yapıcıların ekonomiyi daha sürdürülebilir patikaya döndürmeyi başardığı konusunda uzlaşı var. 2024 sonu enflasyon tahmini yüzde 48.

BOFA:Bank of America; Sıkı para politikası ve yeni ekonomik program yerli ve yabancı yatırımcılar için daha olumlu bir hava yarattı. Banka değerlendirmesinde TL'de kalabalık pozisyonlanma ve enflasyonun en büyük endişe kaynağı. Yıl sonu Dolar/TL tahmini 38.

YENİ BİR NOT ARTIRIMI: SP KARARI /SLAYT 17

Bu kuruluşların değerlendirmelerinin öncesinde S&P, 11 yılın ardından kredi notumuzu 1 kademe artırarak, B'den B+'ya yükseltti. Moody’s, Ocak ayında Türkiye'nin notunu B3 olarak teyit ederken, görünümünü durağandan pozitife çekmiş, Fitch Ratings de Mart ayında Türkiye’nin kredi notunu B'den B+'ya, not görünümünü "durağan"dan "pozitif"e yükseltti.

'Yatırım Yapılabilir' seviye için ise S&P ve Fitch için 4, Moody's için 6 not artırımı gerekli.

S&P Global, önümüzdeki iki yıl içinde portföy girişlerinin artmasını, cari açığın daralmasını, enflasyon ve dolarizasyonun azalmasını öngörüyor.

Enflasyonla mücadele politikalarının tersine çevrilmesi durumunda, Türkiye'nin finansal istikrarı ve kamu maliyesi üzerindeki baskıların artacağı uyarısı da yapılıyor.

KREDİ RİSK PRİMİ CDS/SLAYT 18

Tüm bu değerlendirmelerin bir sonucu olarak CDS risk primimiz aşamalı olarak düşmeye devam ediyor. Geçen yılın Ocak ayından bu yana 566’lardan 260’lara gerilemesi çok önemli. Bu borçlanmamızın maliyeti açısından çok değerli. Düşüşlerin devamının gelmesinin, uygulanan politikaların devamına ve yeni reformist atılacak adımlara bağlı olduğunu biliyoruz. Dileriz, bu yönde devam edilir.

Uzun zamandır beklediğimiz tasarruf tedbirleri açıklandı. Atılan her adım çok kıymetli olmakla birlikte, israfı önleyecek, tasarrufu sağlayacak daha büyük hamlelere ihtiyaç olduğu konusunda herkes hemfikir. Özellikle de kayıtdışı ile ilgili atılacak adımlar da önemli. Kamuoyuna yansıdığı kadarıyla, yeni vergilere de çalışılıyor. Asgari Kurumlar Vergisi bunlardan sadece biri.

Diğer yandan, 2022 tarihinde ticari bankalardan nakdi, gayrinakdi kullanılmış ve yeni kredi kullanım talebi 500 milyon TL’yi aşan şirketlere kredi derecelendirme notu alma zorunluluğu getirilmişti. Günümüz şartlarında ve bu kur seviyesinde bu tutar 1 milyar TL’nin üzerine çıkarılmalıdır. Bankalar tarafından da bu notun çok dikkate alınmadığının da altını çizmek isterim.

100 BÜYÜK FİRMA LİSTESİ/SLAYTLAR 19-22

Cuma günü Üretimden Satışlarına Göre 100 Büyük firma listemizi açıkladık. Her bir firmamızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum. Listeye web sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

TEMEL GÖSTERGELERDE CARİ VE REEL DEĞİŞİM ORANI/SLAYT 23

Üretimden satışlarına göre 100 büyük firmamızın analizine kısaca baktığımızda;

Cari olarak olumlu bir görünüm olsa da, enflasyondan arındırılmış verilerde gerçek tablo ortaya çıkıyor.

Bir önceki yıla göre 100 Büyük Firma’nın Üretimden Satışları %31,5 Net Satışları %26,6 arttı. Ancak, enflasyonda arındırıldığında gerçek tabloda, oranlarda artış değil azalış olduğu görülecektir.

Yine de, küresel ekonomide büyümenin sınırlı gerçekleştiği, küresel mal ticaret hacminin daraldığı bir yılda, 100 büyük firmanın üretim ve ihracat performansının ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi firmalarımızın başarısıdır.

ENFLASYON DÜZELTMESİ ETKİSİ/SLAYT 24

Bildiğiniz gibi, Enflasyon düzeltmesi, parasal olmayan kalemler için uygulanır ve işletmenin gerçek mali durumunu ortaya koyar. Tabloda da görüldüğü gibi, enflasyon düzeltmesi sonrası kaynak yapısı ciddi oranda değişmiştir.

Uygulama aşamasında gördük ki, taraflar yeterince konuya vakıf olamamış ve sanayicilerimizin aleyhine bir vergi yükü ortaya çıkmıştır.

Çünkü, yeterli özkaynağa sahip olmayan, aktiflerini borçlanarak finanse eden firmalarımız açısından bir vergi yükü söz konusu olacaktır. O nedenle, bu uygulama neticesinde ortaya çıkan kar ve zararın 31.12.2023 sonundaki uygulama gibi matrahla ilişkilendirilmemesi yönünde gerekli girişimleri yaptık.

DEVREDEN KDV/SLAYT 25

Uzun bir süredir çözüm bekleyen konularımızın başında devreden KDV yükü gelmektedir.

100 Büyük Firmanın KDV alacak miktarı bir önceki yıla göre; %97 oranında artarak 7,5 milyar TL’ye ulaşmıştır.

Firmalar, bir yandan finansman temini sorunu yaşarken, işletme faaliyetleri için sermayeye ihtiyaç duyarken, diğer yandan devreden KDV’sini alamamanın sıkıntısını yaşamaya devam etmektedir.

Bu nedenle KDV alacağı olan firmalara alacak tutarı oranında kredinin kamu bankalarınca faizsiz olarak verilmesi ve anapara geri ödemesinin de KDV iadeleri ile yapılması uygun olacaktır.

KAMBİYO ZARARI/SLAYT 26

100 Büyük Firmamızın kambiyo hesabındaki artan zararında; döviz bulundurmaya ilişkin getirilen kısıtlar, Doların TL karşısında %43 oranında değerlenmesi, ihracatçı firmalarımızın rekabet gücünü azaltan düşük değerli kur yaklaşımı ile artan döviz pozisyonu açığı bulunması sayılabilir. Bu da şirketlerin bilanço ve nakit akışını olumsuz etkiliyor.

Kurban bayramınızı kutlayarak, konuşmamı tamamlamak istiyorum.

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı