2023 ŞUBAT AYI MECLİS KONUŞMASI

Sayın Başkanlar,

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Çok Kıymetli Hocamız,

Meclislerimizin Çok Değerli Üyeleri,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Sizleri şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Sayın Hocamıza hoş geldiniz diyor ve paylaşacağı değerli bilgiler için şimdiden çok teşekkür ediyorum. Bilimin yolundan gitmediğimiz ve bilim adamlarımıza kafamızı çevirdiğimiz sürece yolumuz çok da aydınlık görünmüyor. Bunu her seferinde acı bir şekilde tecrübe ediyoruz.

Çok geniş bir alana yayılan, art arda 3 deprem sonucu büyük felakette Milletimizin başı sağ olsun. Allah bir daha böyle acılar yaşatmasın. Hayatını kaybedenlere Allahtan rahmet, ailelerine başsağlığı ve sabır, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum.

TOBB OLARAK BÖLGE ZİYARETİMİZ

TOBB Başkanımızın liderliğinde Oda-Borsa başkanları olarak hemen bölgeye intikal ettik ve halkımızın eksiklerini yerinde tespit etmek istedik. Yapılması gerekenleri yerinde değerlendirdik. Acı çok büyük. Hasar tarif edilemeyecek kadar çok. İçişleri, Çevre ve Şehircilik, Ticaret ve Milli Savunma Bakanlarımızla Bölgede istişarelerde bulunduk.

Bölgede Oda ve Borsa binaları kısmen zarar görmekle birlikte kayıplarımız çok. Kahramanmaraş San. ve Ticaret Odası Başkanımız ve eşi, Gaziantep Ticaret Borsası Yönetim Kurulu üyesi Murat Çetin’in eşi ve oğlu ile çalışanlarımız ve üyelerimizden enkaz altında kalanlar olduğunu öğrendik.

Acının ve kayıplarımızın büyüklüğüne rağmen, Bölgedeki dayanışma ruhu, milletimizin gönül zenginliği ise en büyük umudumuz oldu.

Bütün Türkiye’nin de gördüğü gibi, sivil toplum örgütlerinin önemine, madencilerimizin ve tüm arama kurtarma ekiplerinin nakış işler gibi çalıştıklarına bizler de tanıklık ettik. Ne kadar teşekkür etsek azdır. Yerli, yabancı tüm ekiplere, gönüllülere, gençlerimize, yardım eden vatandaşlarımıza şükranlarımızı iletiyorum.

ACI, ÖFKE, ÇARESİZLİK VE KORKU

Acının, öfkenin, çaresizliğin ve korkunun hakim olduğu depremde;

KURTARMAK, YAŞATMAK, ONARMAK VE NORMAL HAYATA DÖNÜŞ SÜRECİNE DİKKATLERİNİZİ ÇEKMEK İSTERİM.

AHLAK VE VİCDAN İLE USULÜNE UYGUN YAPILAN YAPILAR

Yıkılan binlerce binaya, afilli ambalajlı satılan rezidanslara rağmen, dimdik ayakta duran yapılar da vardı. Ahlak ve vicdan ile usulüne uygun yapılan binaların nasıl yıkılmadığına şahit olduk.

Cam giydirmeli, şehrin ilk akıllı binası AB fonuyla AB mevzuatına göre yapılan Adıyaman’daki tek camı dahi kırılmayan kültür merkezi, TOKİ’nin zemini sağlam yerlere inşa ettiği binalar ve Maraş’ta inşaat mühendisleri Odası dimdik ayakta. Her birinde emeği olanları tebrik ediyorum. Bize lazım olan bu zihniyetteki ve ahlaktaki mühendisler ve müteahhitlerdir.

Diğer yandan, üst katı göçen ve farklı illerde binaları zarar gören AFAD gibi binalar da var.

42 BİNİ AŞKIN CAN’A KASTEDEN HATALAR ZİNCİRİ

Gelelim binlerce cana kasteden hatalar zincirinde yerinde gördüklerim sonucu öne çıkanlar:

1. Zemini görmezden gelme
2. Yıkılan kamu ve belediye binaları, havaalanı, karayolları vs.
3. Projede imzası olan, çalışan herkesin sorumluluktan kaçması
4. İmar afları,
5. Denetimsizlik
6. Koordinasyonsuzluk
7. İletişim sorunu
8. Kritik binalarda sismik izolasyon vb. Koruyucu önlemlerin olmaması
9. Afetlere yönelik çadır, konteyner stoksuzluğu

BİLİM, LİYAKAT, VİCDAN, AHLAK, DENETİM eksikliği bizlere bunları yaşatmıştır.

Bu açıdan Adalet Bakanlığı Deprem Suçları Bürosu çok doğru bir adımdır. Ancak, çok büyük yangın, sel felaketlerinde, depremlerde de görmekteyiz ki, ülkemizde bir AFET BAKANLIĞINA acilen ihtiyaç vardır.

Değerli Meclis Üyelerimiz,

Ülkemiz, yeterli kaynağa sahiptir. Yeterli nitelikte işgücüne ve hocamız gibi nice bilim insanlarının tecrübesine sahiptir. Bu topraklarda yaşayan milyonlarca vatansever insanımız var. En kötü günümüzde birlik olabilme becerisi olan nadir milletlerden biriyiz.

Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılını konuştuğumuz bugünlerde, bu acı bizleri yeniden kenetlenmeye, yeniden Cumhuriyetimizin değerlerine sahip çıkmaya ve yeniden akıl ve bilim yolunda büyük bir fedakarlıkla mücadeleye ihtiyacımız olduğunu göstermiştir.

Bizler, bu mücadelede elimizden gelen maddi-manevi her türlü desteği verdik. Vermeye de sonuna kadar, son kalan bir kişinin yarası sarılana kadar devam edeceğiz. Çünkü, biz birlikte güçlüyüz. Birlikte varız. Birlikte bir vatanız. Dayanışma ile elbette ki aşacağız bu acıları da. Ülkemizde benzer acılar artık geride kalsın. Hatalarımızdan ders çıkarma, eksiklerimizi kabul etme erdemliliğini gösterip, işi kılıfına uydurarak değil de, artık işi olması gerektiği gibi uzmanları ile birlikte yapalım.

10 İLİN EKONOMİK YAPISI 

Henüz acılar çok taze. Ancak, izlenecek yol ve atılacak adımlar açısından ekonomik büyüklüğün de ortaya konması gerekmektedir. Tablo, çok basit olarak 10 ilimizin ülke ekonomisinde ortalama %10’luk bir paya sahip olduğunu göstermektedir. Sonradan Elazığ da eklenmiş olsa da, oranları çok etkilemiyor. Bölgenin Türkiye içindeki payına baktığımızda;

Nüfusun %15,7’si, GSYH’nın %9,3’ü, faal OSB’nin  %13,2’si, ihracatın %8,9’u, vergi gelirlerinin %5’i, kullandırılan kredilerin %9’u, tarımın %14,5’i, kara taşıtlarının %12’si, çalışan sayısının %11 bölgedendir.

Bu tablo doğrultusunda hazırlanan ön raporlarda da; ekonomik kaybın 80-90 milyar dolar olacağına ilişkin tahminler yer almaktadır.

JP Morgan deprem özel raporunda ise depremin fiziki yapılara doğrudan hasar maliyetinin yaklaşık 25 milyar dolar olacağına ve 99 depremindeki ekonomik zarardan daha az bir ekonomik kayba dikkat çekiyor. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ise Türkiye’nin 2023’e yönelik büyüme tahminini yüzde 3,5’den yüzde 3’e düşürdü.

Tekstil ve metal sektörlerinin öne çıktığı bölgede bu kapsamda; üretimin, tedarik zincirinin ve işgücünün aksamaması adına, OSBÜK tarafından OSB’lerin eşleşmesini çok doğru buluyorum. Hatay’daki OSB’ler, İzmir Atatürk OSB, Kemalpaşa ve Pancar OSB ile Malatya İTOB ile eşleşmiştir. Bir OSB’nin farklı illerden birkaç OSB ile eşleştiğini de hatırlatalım. İşgücü desteğinden, temel konularda ve üretime kadar ihtiyaç duyulan alanlarda her türlü destekler sağlanacak. OSBÜK yönetim kurulu üyesi, Salih ESEN Başkanımız da Hatay’dan sorumlu üyeler arasında.

KESİNTİSİZ EĞİTİM

İnsan canı ve ekonomik kaybın dışında önemli bir husus daha var. Bu kürsülerden eğitimin önemini her boyutuyla kaç kez konuştuk. Ve şimdi deprem oluyor ve ülke genelinde yurtlar kullanılacağı gerekçesiyle üniversiteler online sisteme geçiyor.

Arkadaşlar, bakın atom bombasından ve Tsunamiden sonra bile Japonya eğitime kesintisiz devam etti. İkinci dünya savaşında dahi ülkeler eğitimi kesintisiz sürdürme gayretini gösterdi.

Evet depremzedelerimizin barınma ihtiyacı var. Ancak, gençlerimizi ikinci plana atarak yurtların kapanmasını doğru bulmuyoruz. Belediyelerimizin, kamunun, sendikaların konuk evleri, kamp alanları, oteller bu açığı kapayacak kapasitededir.

Pandemi döneminde de ülkemiz, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında okulların en fazla kapalı kaldığı ülkeler arasında olmuştur. Türkiye pandemi döneminde 196 gün okullarını kapatırken, Pandemiden en çok etkilenen ülkelerden İtalya 93 gün kapatmıştır. O nedenle, eğitim her şartta devam etmelidir. Bu yanlıştan dönülmelidir.

MEDENİYETLERİN BEŞİĞİ HATAY 

Medeniyetlerin beşiği, Atamızın mirası, sınır şehrimiz Hatay, depremden en büyük zararı gören şehirdir. Şehrin tamamı neredeyse savaş alanı. Kültürel zenginlikler, yerle bir.

Altını çizmek istediğim husus, şehrin öneminden dolayı, demografik yapının da bozulmaması adına talebimiz, öncelikli olarak en hızlı şekilde doğru zemin etütleri ve yapılarla Hatay’ın yeniden kurulmasıdır.

Bunu Atamıza ve enkaz altında kalan canlara borçluyuz. Akıllı şehir anlayışı ile bunu yapacak teknik kapasiteye de fazlasıyla sahibiz.

Unutmayalım, Dünyanın en büyük 250 müteahhitlik şirketi listesinde 2020 yılında 40 Türk firması vardır. Türkiye, bu bakımdan Çin ve ABD’den sonra 3. sırada yer almaktadır.

TOBB’A İLETİLEN ÖNERİLERİMİZDEN BAZILARI

Bu süreçte; TOBB’a iletmiş olduğumuz önerilerimizden bazılarını da paylaşmak istiyorum:

• Mecliste teklif olarak sunulan imar barışının tekrar uygulanmasına müsaade edilmemesi,
• Faaliyetleri iptal edilen yapı denetim firmalarının, deprem riski taşıyan illerde onay verdiği inşaatların incelenmesinin sağlanması,
• Yıkılan binalarda sorumluluğu olan herkesin tutuklanması,
• Geçerlilik süresi şubat, mart ve nisanda sona erecek olan kapasite raporlarının süresinin 6 ay uzatılması,
• Vizesi şubat, mart ve nisanda sona erecek olan sanayi sicil belgelerinin süresinin 6 ay uzatılması, yıllık işletme cetveli teslim sürelerinin ağustos sonuna ertelenmesi,
• Şu an aktif olmayan Cazibe Merkezleri Programının söz konusu iller için tekrar açılması, 
• 06.02.2023 tarihinden önce düzenlenen ve bu tarih itibariyle süresi devam eden yatırım teşvik belgelerine ve dahilde işleme izin belgelerine talep edilmesi halinde bir yıla kadar ilave süre verilmesi,
• KOSGEB’in bölgeye özel destek kredisi açması, hibe programları oluşturması, destek programları projelerinin sürelerinin 6 ay uzatılması,
• Kurumsal kredi taksitleri ve ödemelerinin 6 ay ötelenmesi,
• Dönemsel olarak verilen vergi beyannamelerinin ileri bir tarihe ötelenmesi,
• Diğer illerde zorunlu olmayan 2023-24 yatırım ödeneklerinin 2 yıl süreyle ağırlıklı olarak 10 ilde kullanılması,
• 10 vilayete yönelik acilen yıllık ve ardından 5 yıllık altyapı ve yatırım destek fonu oluşturulması,
• Vergi, sigorta, enerji yatırım teşvik/destek oranlarının, 5 yıllık süreyle 10 ilde mevcut destek oranlarının 3 katı olarak uygulanması,
• Çalışanların ve üreticilerin vergi ve sigorta yükümlülüklerinin 3 yıl süreyle %50 indirimli uygulanması,
• İşlerini kaybetmiş çalışanlar ile işletmesini/ürününü tamamen kaybetmiş olanların her türlü vergi, sigorta primi, elektrik, gaz, su vb. borçlarının tamamının silinmesi.

GÜZEL İZMİR’İN AKIBETİ 

İzmir ile konuşmamı tamamlamak istiyorum.

İzmir’de bulunan fay hatları ve risklerimiz malumlarınız.

İmar Barışı kapsamında değerlendirilmiş olan yapılar için Yapı Kayıt Belgesi alan illerin başında geliyoruz.

Bu da durumun vahametini göstermektedir. O nedenle, Sayın Hocamızın söyleyeceklerini yüreğimiz ağzımızda dinleyeceğiz. İzmir için Tunç Başkanımızın hazırlatmakta olduğu Afet Plan Sunumu da yarın açıklanacak. Merakla bekliyoruz. Artık, acılardan ders alma zamanıdır.

Bir kez daha ülkemize büyük geçmiş olsun. Milletimizin başı sağ olsun diyor, birlikte bu acıları da aşacağımıza olan inancımı tekrarlamak istiyorum.

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı