2022 MART AYI MECLİS KONUŞMASI

31 Mart 2022

Sayın Başkanım,

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,

Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Yeniden birlikte yüz yüze olduğumuz Mart Meclisimize hoş geldiniz. Yenilikçi projeleri ve yaratıcı fikirleri ile İzmir’e çok büyük katkı sağlayacak olan İZQ Girişimcilik ve İnovasyon Merkezi’nde toplantımızı yapıyor olmaktan ayrıca çok mutluyum.

İZMİR İŞ İNSANLARI & BANKACILIK SEKTÖRÜ TOPLANTISI

17 Mart tarihinde Ticaret Odası ve Ticaret Borsası ortaklığında İzmir İş İnsanları Bankacılık Sektörü Toplantısı’nı yaptık. Türkiye Bankalar Birliği organizasyonu ile Bankalarımızın genel müdürleri ve genel müdür yardımcıları ile uzmanlar bizimle ile birlikte idi. Sayın Başkan ve üyelerin Odamızı nazik ziyaretinde de bire bir görüşme fırsatımız oldu. Oldukça verimli geçen geniş katılımlı toplantıda ne yazık ki, çok az sayıda üyemizi orada görmekten üzüntü duydum. 30 kişi geleceğini teyit ederken, toplantıda 10 kişi yoktu. Böyle bir süreçte, böylesine bir imkanı yakalamak çok zor. Bu da üyelerimizin finansman ayağında sorunlarının olmadığını düşündürtmektedir. Bu da sevindirici bir durum. Genel olarak, başarılı ve çıktısı olan bir toplantı gerçekleştirdiğimizi söylemek isterim. Örneğin; toplantıda değinilen, akaryakıt sektörüne yönelik üye işyeri komisyon ve ücretleri ile teminat mektubu komisyonlarında Ziraat Bankası toplantı sonrasında özel avantaj paketi ile indirime gitmiştir.

NELER SÖYLEDİK?

Peki, o gün neler söyledik? Diye baktığımızda öne çıkan birkaç konu şöyle:

Kredi talepleri bankalarca ya karşılanmıyor ya da daha düşük miktarda karşılanıyor.
Krediler çok kısa vadeli rotatif, spot.
Ekspertiz değerleri farklı çıkıyor ve ek teminat isteniyor.
Bankacılık Kanunu’nun 49. maddesine göre grup şirketleri tanımı farklı değerlemeler içeriyor. Madde yeniden düzenlenmelidir.
Kredi talebinde, kredi faiz oranına ek olarak, kredi tahsis ücreti, kullanım ücreti, komisyon gibi ilave maliyetler, kredi maliyetini artırıyor.
Krediyi doğrudan nakden vermek yerine belge/fatura karşılığı ödenmesi de firmalarımızı zorda bırakmaktadır.
Teminat mektubu komisyonları %1’i geçmemelidir.
İhracat için kullandırılan döviz ve TL kredilerinin kaynağı olan mevduatlarda zorunlu karşılık oranları daha düşük tutulmalıdır.

İŞGALİN GÖLGESİNDE YENİ BİR DÜNYA DÜZENİ

İki senedir konuşmalarımızı Pandemi ile açıyorduk. Çok şükür ki ve umuyorum ki bu sayfayı yavaş yavaş kapıyoruz. Şimdi de gündemimizde Rusya-Ukrayna var. Ve bu işgal ile birlikte yeni dünya düzeni de konuşulmaya başlandı.

Genel olarak şöyle bir tabloya baktığımızda;

Ukrayna’da yaşayanlar adına insanlık dramı
Rus vatandaşlara ırkçılık düzeyinde bir yaklaşım
Sanatçıların, sporcuların boykot edilmesi
Rusya ekonomisinin dünyadan tecrit edilerek iflasa sürüklenmesi
Ülkelerin savunma harcamalarını artırması
Enerji ve tarımda dışa bağımlılığın yarattığı/yaratacağı mağduriyet, enerji ve gıda arz güvenliği riski
Küresel ekonomide yeni bir çıkmaz:
Artan emtia, navlun, enerji ve hammadde fiyatları, yüksek enflasyon, düşük büyüme ve stagflasyon riski
Tedarik zincirlerinde yeni bir bozulma
Çok kutuplu veya kutupsuz bir dünya düzeninde soğuk savaş süreci
Nükleer silahlanmanın gündeme taşınması
Jeopolitik risklerin artması söz konusudur.

İŞGALİN TÜRKİYE’YE YANSIMALARI

Diğer yandan, işgalin Türkiye’ye yansımaları da oldukça olumsuz.

Ukrayna’dan Türkiye’ye mülteci geçişi
Doğalgazda %30-40, buğdayda %78 Rusya’ya olan bağımlılığın yarattığı/yaratacağı mağduriyet
Turistlerin %30’unun Rusya ve Ukrayna’dan geliyor olması
Petrolde her 10 dolarlık artışın cari açığa 4 milyar dolar olarak yansıması
Artan emtia, enerji ve hammadde fiyatları, yüksek enflasyon, düşük büyüme ve stagflasyon riskini artırması
Dolardaki artış ile Kur Korumalı Mevduattan dolayı Hazine’ye ek maliyet yüklenmesi
600 civarında CDS ile ülke risk seviyesinin ve borçlanma maliyetinin artması
Rusya özelinde yapılan stratejik anlaşmaların ve Rusya, Ukrayna’daki yatırımların belirsizliği
Bilinmeyen ve artan belirsizliklerle yol alma stratejilerinin zorlaşması
Jeopolitik risklerin artması, Suriye meselesi
Türkiye’nin jeostratejik öneminin ortaya çıkması
Her kriz bir fırsattır ilkesinin geçerli olması konuları söz konusudur.

ÜYELERİMİZİN KONULARI

İşgal nedeniyle, TOBB nezdinde yapacağımız girişimlere istinaden derlediğimiz üyelerimizin yaşadığı sorunlardan bazılarını paylaşmak isterim. İlerleyen süreçte farklı sorunlar yaşanırsa da lütfen bizimle iletişime geçin.

Ukrayna ve Rusya'ya ürünlerin ihraç edilmesi ve ithal temininde sorunlar yaşanırken, siparişler sektörel farklılıklar azaldı veya durdu.
Mal ve para aktarımında sıkıntılar olup, alacaklar tahsil edilemiyor.
Özellikle gıda, enerji ve emtia fiyatları başta olmak üzere tüm girdi ve çıktılarda maliyet artışı söz konusudur.
Nakliyede, tedarikte sorunlar yaşanmakta, ücretler anormal derecede değişiklik göstermektedir.
Ekonomik belirsizlik yüzünden vadeli satış kalktı.
Ukrayna’dan ihale ile iş alanlar mağdur durumda.
Son kullanım tarihli gıda ürünlerinin geri dönmesinden kaynaklı ciddi problemler yaşanmaktadır.

TOBB ve Bakanlık yakın temasta olup, olabildiğince sorunları minimuma indirmeye çalışsa da, özellikle ihracatçılarımız için Eximbank kredi ve sigorta mekanizmalarının etkin işletilmesi bu süreçte büyük önem taşımaktadır.

Ukrayna-Rusya konusundan bağımsız olarak; üyelerimizin kristal toz şekere istenilen tonajda ve fiyatta ulaşamamasına ilişkin yapmış olduğumuz girişimler neticesinde, Bakanlığımızın açıklaması ile kapasite raporları doğrultusunda tüm imalatçı firmalara temin garantisi verilmiştir.

KÜRESEL ENFLASYON DÖNEMİ

Küresel ekonominin artarak büyüyen sorunu enflasyon ne yazık ki, son 30-40 yılın en yüksek seviyelerine gelmiş durumda. Enflasyon geçici diyen FED başkanı Powel dahi enflasyonu düşürme planları kapsamında faiz artırımını zorunlu görme noktasına gelmiştir.

Baktığımızda tek haneli enflasyon oranları karşısında; Türkiye %54,4 enflasyon oranıyla, Arjantin’i de geçerek, dünya 7.liğine, G20’de de birinciliğe yükselmiş durumda.

Diğer yandan küresel gıda fiyatları, rekor kırmaya devam ediyor. Şubatta yıllık %21, aylık %11 oranında artan gıda fiyatları, son 11 yılın en fazla yükselişini kaydetti. Türkiye’de ise bu oran %64,5.

PARASAL SIKILAŞTIRMA SÜRECİ

2022 Şubat ayı itibari ile Amerika Merkez Bankası FED; "Enflasyon, salgınla ilgili arz ve talep dengesizlikleri, yüksek enerji fiyatları ve geniş fiyat baskılarını yansıtarak yüksek kalmaya devam ediyor." Açıklaması kapsamında 25 puan faiz artırımına gitti. Ve devam eden süreçte de yüksek muhtemelle 50 puan artırımla yola devam edilecek.

Baktığımızda; birçok merkez bankasının da benzer kararlar aldığı ve faizi artırmaya devam ettiğini görmekteyiz.

Resmi enflasyon %54’lerde resmi olmayan enflasyon %120’lerde iken TCMB, son toplantısında faizleri sabit bıraktı.

Bugün Türkiye’de öncelikli ihtiyaç makro ekonomik iklimin iyileştirilmesi ve enflasyon beklentilerinin kırılmasıdır. Bunun için de ekonomi ve özellikle de para politikalarında kaybolan rasyonalitenin yeniden oluşturulmasına ve güçlü bir anti-enflasyonist programa ihtiyaç vardır.

Genel olarak ekonomi ve özelde de biz sanayiciler açısından temel sorunlar; tedarik sıkıntıları ile fiyatlama yapmaktaki zorluklar ve önlenemeyen maliyet artışlarıdır. Her gün her ürüne farklı zam gelirken, şimdi sanayinin kullanacağı doğalgaza %30 daha zam telaffuz edilmektedir. Bunun sonu nereye varacak artık bilemiyoruz, öngöremiyoruz.

Bu sorunların bir an önce aşılması ve döviz kurlarında da istikrarın sağlanması gerekmektedir.

Bakın 23 Aralık 2021 tarihinde 11,64’lük kur ile başlatılan Kur Korumalı Mevduat’ın ilk 3 aylık geri dönüşleri 14,82’lik kur üzerinden gerçekleştirildi. 270 milyar TL'si Hazine destekli KKM ve 321 milyar TL'si TCMB destekli Dövizden/Altından Dönüşümlü KKM olmak üzere toplam 591 milyar TL büyüklüğe ulaşılmıştır. 1 milyonun üzerinde hesap sahibi tasarruflarını KKM'de değerlendirmiştir. Yapılan hesaplamada 100 bin TL yatıranların 3 ay sonunda ek kazancı 27,5 bin TL. Bunun 4,5 bin lirasını mevduat faizi nedeniyle banka, 23 bin lirasını da Hazine karşılayacak. Toplamda ise Hazine ve Merkez Bankası’na yük, 40-70 milyar lira civarında.

Pandeminin yavaşlayarak da olsa devam etmesi, iç talepte yaşanacak olası bir şok daralma, Rusya-Ukrayna savaşı ve bunun gerek bölgesel gerekse küresel boyutta ortaya çıkardığı ilave sorunlar dikkate alınarak geleceğe yönelik daha somut adımlar atılmalıdır.

YENİ KOBİ TANIMI

Değerli Meclis Üyelerimiz,

Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin tanımında yapılan son düzenleme ile 17 Mart 2022 tarihinde limitler yeniden belirlendi. Buna göre;

- Mikro İşletmeler: 10 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı veya mali bilançodan herhangi biri (3 milyon TL’den)

5 milyon TL’ye

- Küçük İşletmeler: 50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık satış hâsılatı veya mali bilançosundan herhangi biri (25 milyon TL’den) 50 milyon TL’ye

- Orta Büyüklükteki İşletmeler: 250 çalışandan az istihdam rakamı ve yıllık satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri (125 milyon TL’den) 250 milyon TL’ye çıkarılmıştır.

ÜYE MEMNUNİYET ANKETİ

Odamızın her sene bir dış kuruluşa yaptırmış olduğu üye memnuniyet anketimizin 2021 sonuçlarını slaytta görüyorsunuz. Son 3 yılda artan trendin devam ediyor olması, sizlerin memnuniyeti bizler için çok değerli. Son dönemimiz itibari ile böyle bir tabloyu görmekten mutluyuz. Geri bildirimleriniz için Yönetim Kurulumuz adına çok teşekkür ediyorum.

100 BÜYÜK FİRMA ANKET DÖNEMİ BAŞLADI

Üretimden satışlarına göre büyük sanayi kuruluşları anket çalışmamızın 2021 dönemi için başladığını da duyurmak isterim. Lütfen süresini geçirmeden çalışmaya katılmış olalım.

18 Mart Çanakkale Zaferinin 107. yıl dönümü vesilesiyle, başta ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere, tüm gazi ve şehitlerimizi bir kez daha minnetle, gururla anarak, konuşmamı tamamlamak istiyorum.

Saygılarımla,

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı