2025 OCAK AYI MECLİS KONUŞMASI

Sayın Başkanım,
Geçmiş Dönem Başkanlarımız,
Onur Üyelerimiz, Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,
Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,
Kalıp ve Metal Ürünleri Sanayi Meslek Komitesi Üyelerimiz,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,Şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoş geldiniz.

DERİN BİR ACI /SLAYT 1
2023 yılı Şubatında 50 bini aşkın insanımıza evleri mezar olmuştu. 2025 Ocak ayında ise 78 vatandaşımıza tatil yaptıkları yer mezar oldu. Ocaklara ateş düşmedi. Ocaklar söndü. Çocukları ile birlikte aileler yok oldu. Zaman ve mekan değişse de, ülkemizde ne yazık ki, hep aynı derin acılar, hep aynı gerekçe ile yaşanıyor. 
Büyük bir ihmal, artarak büyüyen bir sorumsuzluk, denetimsizlik, kurallara uymama hali ve tabi ki liyakatsızlık. Buna son vermek mümkün iken, 3 maymunu oynayarak daha kaç can yitip gidecek? 

Hayatlarını kaybeden vatandaşlarımıza Allahtan rahmet, ailelerine ve sevdiklerine sabır, yaralılarımıza acil şifalar diliyorum. Ülkemizin başı sağ olsun. 

Aynı denetimsizlik, aynı ihmaller hizmetler sektöründe giderek yaygınlaşıyor ve insanların hayatlarına mal oluyor. Türkiyemiz artık ucuz hayatlar ülkesi olmasın diye yetkilileri biraz daha ciddiyete ve sorumluluğa davet ediyorum. 

Yaşadığımız acı, iş sağlığı ve güvenliği konusunun öyle göz ardı edilecek, ertelenecek bir konu olmadığını bir kez daha gösterdi. 50 ve üstü çalışanı olan KOBİ’lerimize iş sağlığı ve güvenliği açısından göz açtırmayan denetim ve yaptırımların, hizmet sektörüne de uygulanmasını, en azından 21 Ocak tarihinin milad olmasını diliyorum. 

İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜĞÜ/SLAYT 2
6331/Madde 4
 Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
 İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. 
 Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
 Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
 Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. 
 İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
 Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. 
 İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

ANKARA ZİYARETİ /SLAYT 3
Zorlu geçen 2024 yılının ardından çözüm bulamadığımız konularımız için 10 Ocak’ta Odamız, İzmir Ticaret Odası ve İzmir Ticaret Borsası’ndan oluşan 46 kişilik heyetle birlikte T.C. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ı makamında ziyaret ettik. 2 Başkan yardımcımızla birlikte 7 meclis üyemiz ve bir istişare üyemiz de heyetimizde idi.
AK Parti İzmir Milletvekilleri Şebnem Bursalı ve Eyyüp Kadir İnan da bizi yalnız bırakmadı.
27 üyemizden gelen konuları, 6 ana başlıkta toplam 123 maddelik dosya olarak takdim ettik. Süremiz yettiğince, sanayiden, ticaret ve tarıma, OSB’lerden serbest bölgelere kadar güncel konulara ilişkin çözüm önerilerimizi paylaştık.
Ben de özellikle, enflasyon ve kur kaynaklı zayıflayan rekabet gücümüzü, sanayicimizin, ihracatçımızın mağduriyetini dile getirdim.
Rekabet gücü gün geçtikçe eriyen ihracatçı üyelerimiz için özel kur uygulanması önerimizi tekrarladım. Sanayicinin finansmana erişiminin kolaylaşmasını, teşvik ve desteklerin çeşitlenerek artmasını, nitelikli eğitim ve özellikle mesleki eğitime odaklanılmasını, Çin ürünlerine karşı haksız rekabetin sonlandırılmasını talep ettim. 
Küresel ekonomideki riskleri de dikkate alarak, konuları alt alta koyduğumuzda, sanayiciliği teşvik etmeye olanak tanımamız gerektiğini, sanayideki dönüşümün bir parçası olabilmek için stratejik bir sanayi politikasının planlı bir şekilde uygulanmasına olan ihtiyacı ifade ettim.
Bizi her zaman dinleyen ve yine İzmir’in ve bizim yanımızda olacağını dile getiren Sayın Cumhurbaşkanı yardımcımıza bir kez daha buradan da teşekkür ediyorum. 
KÜRESEL MAKRO TEMALAR/SLAYT 4
Yılın ilk toplantısı olması nedeniyle, 2025 yılına ilişkin küresel makro temalar neler olacak? Hangi başlıkların gündemi meşgul etmesi bekleniyor? 12 maddede özetlemeye çalıştım. 
1. Trump’ın atacağı adımların öngörülememesi
2. Belirsizliğin ve gündemin dalgalı seyredecek olması
3. Korumacılığın yeniden artması
4. Jeopolitik risklerin artması
5. Küresel enflasyon riskinin devam etmesi
6. AB’nin durgunluğu ve siyasi istikrarsızlığı
7. Çin Japonlaşıyor mu? endişeleri ile deflasyon riski
8. Enerji ve gıda arzı kaynaklı risklerin devam etmesi
9. Enerji ve emtia piyasala¬rındaki dalgalanmalar
10. Teknoloji gelişiminde nadir metal rekabeti
11. Göç hareketlerinin devamı
12. Küresel siber savaşlar

Tüm bu maddelere bakınca, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’nin Davos Zirvesi’ndeki konuşmasında; “Giderek dümensizleşen bir dünyada yaşıyoruz… Kurumların reforme edilmesi, zihniyetlerde de bir reform gerektiriyor. Çünkü büyük zorluklarla karşı karşıyayız ve ben liderlerin bunu anladığına ikna olmuş değilim.” Değerlendirmesi, dünyanın ne kadar volatil bir döneme girdiğini de açıkça ortaya koyuyor.

KÜRESEL RİSKLER/SLAYT 5
Dünya Ekonomik Forumu'nun her yıl Ocak ayında Davos’ta gerçekleştirdiği zirve öncesinde yayınlanan Küresel Risklerle devam edelim. “Akıllı Çağ İçin İşbirliği” ana teması ile 130 ülkeden 3.000 liderin katıldığı Davos’ta, Türkiye’nin resmi katılımı olmadı. 

Yaklaşık 900’ü aşkın küresel uzmanın görüşlerinden oluşan küresel risklerde ilk sırayı, geçen sene ilk defa listeye giren “Yanlış bilgi ve dezenformasyon” alıyor. Sosyal medyanın yaygın kullanımı ile bu risk hepimiz için geçerlidir. 

Geçen yıllarla ortak risklerin yanında; devlet temelli silahlı çatışmalar, eşitsizlik, jeo-ekonomik çatışmalar ve insan haklarının bu yıl ilk kez en öncelikli tehdit olarak listenin zirvesinde yer alması dikkat çekiyor. 
Dikkat ederseniz, ne kısa, ne de uzun vadede ekonomik riskler ilk 10’da yer almıyor. Ancak, her bir riskin ekonomiye yansıması da kuşkusuz direkt etki yapıyor. Geçen sene ise kısa vadede enflasyon ve ekonomik yavaşlama listede idi ve 2024 yılı bu konularda mücadele ile geçmişti. 
Uzun dönemli riskler de de iklim değişikliğine ilişkin riskler öne çıkmaktadır. 

2 yıllık Küresel Riskler; 
Yanlış bilgilendirme ve dezenformasyon, aşırı hava olayları, devlet temelli silahlı çatışmalar, toplumsal kutuplaşma, siber casusluk ve savaş, kirlilik (hava, toprak, su vb.) eşitsizlik, istemsiz göç veya yerinden edilme, jeo-ekonomik çatışma ile insan hakları ve sivil özgürlüklerin erozyona uğraması olarak belirlenmiştir.
10 yıllık Küresel Riskler; 
Aşırı hava olayları, Bio çeşitlilik kaybı ve ekosistemin çöküşü, Doğal dengede kritik değişiklikler, Doğal kaynaklarda kıtlık, Yanlış bilgilendirme ve dezenformasyon, Yapay zeka teknolojilerinin olumsuz sonuçları, eşitsizlik, toplumsal kutuplaşma, siber casusluk ve savaş ile kirlilik.

TİCARET BAKANLIĞI 2025 YILI İHRACATTA HEDEF ÜLKELER/SLAYT 6
Tarifelerle şekillenecek küresel ticaret belirsizliğini korurken, Ticaret Bakanlığı tarafından hedef ülkeler revize edildi.
Bakanlık, 2025 yılında hedef pazarlar listesinden Angola, Ekvador ve Paraguay’ı çıkartırken, slaytta yeşille gördüğünüz Irak ve Sırbistan’ı ekledi.
Dünya nüfusunun %62’sini, küresel GSYH’nin %64’ünü temsil eden kırmızı ile slaytta gördüğünüz 18 ülkeye; mal ihracatımızın 2028 yılında 50 milyar dolara ulaşması ve bu ülkelerin ithalatındaki payımızın %1 seviyesine yükseltilmesi hedeflenmektedir.
Yanında yıldız işareti olanlar da, Davos baş ekonomistlerinin güçlü büyüme beklediği Güney Asya ülkeleridir. (Bangladeş, Hindistan ve Pakistan)
Burada Hindistan’a bir parantez açmak istiyorum. ABD’nin Çin’e tarife politikası ve AB’nin Hindistan ile yakınlaşma adımlarının Hindistan’ın rekabet gücünü daha da artırarak, aleyhimize olacağının da altını çizmek isterim. 

İhracat destekleri arasında; Yurt Dışı Depo Kira Giderleri, Yurt Dışı Marka Tescil Desteği, Sektörel Ticaret Heyeti Desteği söz konusu olsa da, NAVLUN desteğinin verilmesi talebimizi, bir kez daha tekrarladım.
Söz konusu destekler ve yeni pazarlar ihracatımızın büyümeye katkısını artırması açısından son derece önemli.
Çünkü, Dünya bankası son raporunda; Türkiye özelinde 2025 yılı büyüme beklentisini %3,6'dan %2,6'ya, IMF de %2,7’den %2,6'ya düşürdü.
Uluslararası Finans Kurumu (IFC) Türkiye ve Orta Asya Direktörü Schloemer, “Türkiye’nin önünde çok önemli yatırım fırsatları bulunduğunu, ülkenin karşısında duran en büyük risklerin ise makroekonomideki kırılganlıklar ve enflasyon olduğunu” söyledi. 

Fitch’in düzenlediği 2025 kredi görünüm toplantısında da; Türkiye özelinde kredi notu için başta enflasyon olmak üzere bazı alanlarda iyileşme beklentisi dile getirilmiş ve ekonomi politikalarında geriye dönüş riskine vurgu yapılmıştır. 
Cuma günü Moody’s de, doğru yolda olduğumuzu ve politikaların etkin bir şekilde uygulanmaya devam edilmesi halinde, Türkiye'nin kredi notunun yükseltilebileceği vurgusunu yaptı.
Bu açıklamalar; ekonomi politikalarının sürdürülebilirliğine olan güvenin, hala tam olarak sağlanamadığını ortaya koyuyor. 2025 yılının ilk yarısı, bu anlamda bir sınav niteliğinde olacaktır. 

2025 YILI İHRACAT EYLEM PLANI/SLAYT 7
Ticaret Bakanlığı 6 ana başlıkta 2025 yılı Eylem planını açıkladı.
1. Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) destekleri,
2. Mal ihracatına yönelik destek mekanizmaları ile iyileştirmeleri, 
3. Hizmet ihracatına ilişkin destekleri, 
4. Ticaret diplomasisi ve çok taraflı bölgesel ikili ilişkileri, 
5. Gümrüklerde alınacak ve ihracatı kolaylaştıracak tedbirleri, 
6. İhracatın finansmanı.
Bu kapsamda da;
• 2025 yılı için destek bütçesi yaklaşık 33 milyar TL’ye çıkartıldı.
• Türk Eximbank’ın, 2025 yılında 50 milyar dolar ihracat desteği,
• İhracat Geliştirme A.Ş. İGE’nin açıklayacağı yeni kefalet destek paketleriyle toplamda 70 milyar TL’lik bir kapasite artışının sağlanması ve yıl sonunda kümülatif olarak 160 milyar TL’lik kredi kefalet desteği sunulması
• 65 yurt içi fuara, 330 yurt dışı fuara, 1650 bireysel fuar katılım desteği,
• 50 adet UR-GE projesini hayata geçirilmesi,
• Küresel tedarik zinciri (KTZ) programı çerçevesinde 40 adet yeni proje,
• 12 bin adet de pazara giriş belgesine yönelik yeni ve genç ihracatçılara destek,
• 355 şirketin 380 markasını Marka ve TURQUALITY destekleri kapsamına alarak desteklenmesi,
• 2025 yılında 8 bin 500 yeni ihracatçıya yeşil pasaport verilmesi,
• 2030'a kadar e-ihracatın toplam ihracat içindeki payının %10'lara yükseltilmesi,
• AB'nin Sınırda Karbon Düzenlemesi'ne firmaların hazır olmaları için;
Yurt içi fuarların destek kapsamına alınması- Prestijli fuar uygulaması ile yurt içi fuarlarda da desteğe esas tutar uygulamasını %50'den %70'e yükseltilmesi hedefleniyor. 
Kuşkusuz, ihracatçının ciddi desteğe ciddi ihtiyacı var. Bu açıdan; Eximbank’ın geçen seneye çok yakın miktarda belirlenen ihracat desteğinin sınırlı kalacağı inancındayım. Yeşil dönüşüm kapsamında yurtiçi fuar desteği önemli bir adım. İhracatçımızın ve ilgili çalışanlarının yeşil pasaport almasının da kolaylaştırılması gerektiğini defaatle talep etmiştik. İhracatçılarımız açısından, desteklerin arttığı ve çeşitlendiği bereketli bir yıl olsun. 

EBSO EKONOMİK DEĞERLENDİRME ANKETİ/SLAYT 8
Odamızın yılda 2 kez yaptığı ekonomik değerlendirme anketinden de bazı slaytları paylaşmak istiyorum: Öncelikle, dolduran üyelerimize teşekkür ediyorum.
Firmaların %38’i iç pazarda siparişlerinin değişmediğini, %45’i azaldığını bildirdi. Sadece %17’si artış bildirdi. 2023’de olduğu gibi 2024 yılında da yavaşlamanın etkisinin devam ettiği görülmektedir.
Firmaların %38’inin dış pazarda siparişleri değişmezken, %43’ünde azalma, %19’unda da artış gerçekleşmiştir. İç talep ile benzer bu yavaşlama, yıl genelindeki diğer verilerle de örtüşmektedir.

EKONOMİK BEKLENTİLER/SLAYT 9
2025’in ilk yarısı için firmaların %54’ü ekonominin kötü olmaya devam edeceğini, %25’I daha da kötü olacağını beklerken, iyileşme beklemeyen üyelerimiz, yeni yatırımlarını da ertelemektedir. İyileşme umudunu taşıyanların oranı ise %21’dir.

BEKLENEN RİSKLER/SLAYT 10
2025 yılı ilk yarısı için hangi gelişmeyi daha riskli görüyorsunuz? Sorusuna üyelerimizin %40’ı kur baskısını, %26’sı iç talepte, %12’si dış talepte yavaşlamayı en önemli risk olarak görmektedir. 2024 yılının tamamında zorlandığımız bu ana konuların, devam etmesi bekleniyor. 

İSTİHDAM BEKLENTİSİ/SLAYT 11
Bir diğer önemli ve kritik beklenti istihdama ilişkindir. Yavaşlama ve maliyetler eş zamanlı arttıkça, üyelerimizin sadece %8’i yeni istihdam sağlayacağını belirtirken, %63’ü istihdamını koruyacağını ifade etmiştir. 

KOSGEB 2025 YILI DESTEKLERİ/SLAYT 12
2025 yılı itibarı ile KOSGEB, 2 yeni destek programı ve bazı sektörlere özel istihdam desteği açıkladı. 
İSTİHDAMI KORUMA PROGRAMI ile
1 milyon 200 binden fazla çalışana istihdam sağlayan konfeksiyon, tekstil, deri ve mobilya sektörlerinde üretim ve istihdamı muhafaza etmek adına yeni bir program başlatıldı. Bu sektörlerde geçtiğimiz yılın iş gücü düzeyini bu yıl da koruyan KOBİ’lere çalışan başına aylık 2 bin 500 liraya kadar destek ödemesi sağlanacak. 
KÜRESEL REKABETÇİLİK PROGRAMI ile; 50 milyon lira üst limitli ve 36 aya kadar vadeli finansman için 20 puanlık geri ödemesiz faiz/kar payı desteği sağlanıyor. Orta yüksek veya yüksek teknoloji alanlarında faaliyet göstererek başarılı bir ihracat ve AR-GE performansı gerçekleştiren Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamındaki öncelikli ürünlere ilişkin faaliyet gösteren Turcorn 100 Programı kapsamına alınan girişimler bu programdan yararlanabilecek.
KAPASİTE GELİŞTİRME DESTEK PROGRAMI ile; İşletmelerin ölçek büyütme yatırımları desteklenecek. Program kapsamında 20 milyon lira üst limitli ve 36 aya kadar vadeli finansman için 20 puana kadar geri ödemesiz faiz/kar payı desteği sunuluyor. 
Destekler için; Ziraat Bankası, Ziraat Katılım Bankası, Halk Bankası, Vakıf Bank ve Kredi Garanti Fonu ile irtibata geçebilirsiniz. 

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ZORUNLULUĞU/SLAYT 13
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla kamu işyerleri ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri” maddesi tüm işyerlerini kapsayacak şekilde yürürlüğe girdi. 
50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyeri işverenleri veya işveren vekili tarafından; çalışanları arasından uygun nitelikte personel görevlendirmesi yaparak, gerekli belgeye sahip olması halinde kendisi üstlenerek, bakanlıkça yetkilendirilen OSGB ve ÇASMER’lerden hizmet alarak veya İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi görevlendirme şartı aranmaksızın bakanlıkça ilan edilen eğitimleri tamamlayarak yerine getirebilir.

Son olarak bir duyuru ile konuşmamı tamamlamak istiyorum:
Mesleklerin Gruplandırılması rehberinin güncellenmesi söz konusu. İşletmelerin hangi sektörde faaliyet gösterdiğini tanımlayan NACE Kodu'nun 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren NACE Rev.2.1-Altılı (V3.0) versiyonu uygulamaya geçilmiştir. 
TOBB’dan gelen 07.01.2025 tarihli yazıda da yeni versiyona göre üyelerimizin üye oldukları NACE kodlarının revize edilmesi gerektiği bildirilmiştir. 
Yapılan ilk incelemede; Sanayi Odalarına tanımlanan üretim nace kodlarının yaklaşık yarısında herhangi bir değişiklik olmadığı, geriye kalan Nace kodlarının ya tanımının değiştiği ya iki veya daha çok kodun birleşerek yeni kod oluşturduğu ya da bir kodun iki veya daha fazla koda bölündüğü görülmüştür. 
Oda olarak çalışmalar tamamlandığında kodu değişen üyelere yeni Nace kodları ile ilgili bilgi gönderilecektir. Yeni Nace kodunun vergi dairesi kayıtlarına ve vergi levhasına işlenmesi gerekmektedir. Bu işlemi müteakiben vergi dairesinden alınan yeni NACE kodunu gösteren vergi levhasının bir sureti ve mükellefiyet yazısı ile Odamıza başvuru yapılması gerekmektedir. 

Ayrıca, Yerli Malı Belgesine ilişkin yayınlanan yeni tebliğ, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Yeni tebliğ ile sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için mevcut şartlar korunurken, yazılım ürünlerinde ilave olarak Teknolojik Ürün Belgesine (TÜR) sahip olunması zorunluluğu eklenmiştir. Sanayi ürünlerini oluşturan bazı girdiler için zorunlu olarak yerli girdi kullanılması şartı getirilmiştir. Zorunlu Yerli Girdi Listesi, önümüzdeki günlerde Bakanlıkça yayınlanacak olup sizlerle de paylaşılacaktır.

Ender YORGANCILAR
Yönetim Kurulu Başkanı