2021 ŞUBAT AYI MECLİS TOPLANTISI
22.02.2021
Sayın TOBB Başkanım Rifat Hisarcıklıoğlu,
Sayın Başkanım,
İzmir İl ve İlçe Odalarımızın, Ticaret Borsamızın, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi’nin Çok Değerli Başkanları, Meclis Başkanları, Yönetim Kurulu Üyeleri,
Geçmiş Dönem Başkanlarımız,
Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,
Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,
Şahsım ve Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum.
Sayın Başkanımıza yoğun programı içerisinde Meclis Toplantımıza teşriflerinden dolayı öncelikle çok teşekkür ediyorum.
Ama en büyük teşekkürüm, bizzat şahit olduğum, Pandemi dönemi boyunca bizlerin konularını çözüme kavuşturmak için verdiği gönülden mesai içindir. Sayın Bakanları anlık bilgilendiren, doğru yönlendiren, bizlerle buluşturan ve nihai bir çıktı elde eden gayretleri için teşekkür ediyorum.
Sayın Başkan, Değerli Meclis Üyelerimiz,
Geçen hafta sonu Gara’dan gelen haberle yüreklerimizi yakan şehitlerimiz için Allahtan rahmet, ailelerine ve milletimize başsağlığı ve sabır diliyorum. Keşke askerlerimizi canlı olarak kurtarabilseydik. Ülkemizin bekası için mücadele eden güvenlik güçlerimizin Allah yardımcısı olsun. Dualarımız onlarla. Terörü lanetlerken, 40 yıldır süren bu acıların son bulması en büyük dileğimiz.
MODEL FABRİKA
Bildiğiniz gibi Model Fabrika Uygulamalı Yetkinlik ve Dijital Dönüşüm Merkezi faaliyetlerine başlamıştı. Ve ilk sertifika törenini gerçekleştirdik.
Model Fabrika ile hayata geçirmeye çalıştığımız sistem; yalın üretim teknikleri ile firmalarımızın daha etkin ve verimli olmalarını sağlayarak dijital dönüşüme hazırlamaktır.
Model Fabrikamızın “ilk öğren dönüş” programından faydalanan Mutlu Metal’in 18 çalışanı sertifikalarını aldılar. Mutlu Metal’i bu girişimi için tebrik ediyor, sizleri de bu imkandan yararlanmaya davet ediyorum.
İzmir’de Ortak akıl ve işbirliğine dair birçok projede birlikte olmaktan çok mutlu olduğum Ticaret Odamızın Kıymetli Başkanı Sayın Mahmut Özgener’e ve katkıları ile uyumlu bir çalışma ortamı yaratan Ticaret Odası ve Model Fabrika’nın Başkan Yardımcısı Sayın Cemal Elmasoğlu’na ve Odamızı temsilen Model Fabrika Başkanı Sayın İbrahim Gökçüoğlu’na teşekkür ediyorum.
COVID-19 DESTEKLERİNİN GSYH PAYI
Sayın Başkanın Pandemi sürecinde ne kadar emek harcadığını söyledim. Ancak, son karar verici ve desteğin kaynağı nihayetinde Hükümet.
Ülkeler bazında açıklanan destek paketleri, yapılan harcamaların GSYH içindeki payına baktığımızda Türkiye’nin ne yazık ki, %1,1 ile sonlarda olduğunu görüyoruz. Yeni Zelanda %19 ile ilk sırada yer alırken onu ABD %16,7 ile izlemiştir. İngiltere %16, Almanya %11 oranında destek paketi açıklamıştır.
SANAYİ 5.0
Dünyada sanayi 5.0 kapsamında çok önemli adımlar atılmaktadır. Sanayi 5.0’ın üretim anlayışını 3 maddede özetleyebiliriz:
- Üretimde insan ve toplum odaklı bir yaklaşım
- Ticaret savaşı ve pandemi gibi küresel krizlere karşı dayanıklı üretim yöntemleri
- Gezegene ve iklime zarar vermeyen, çevre dostu, döngüsel ekonomiyi temel alan sürdürülebilir bir üretim.
Bu 3 madde kapsamında, sanayideki dönüşümle birlikte ticaret de dönüşecek ve belirlenecek standartlarda üretim zorunlu kılınacaktır. Bu slaytı özellikle sizlerle paylaşmak istedim. Çünkü, bu farkındalıkla “Endüstri 5.0 Penceresinden Yeşil Sanayi Rehberi” hazırlığı içinde olduğumuzu ve yakın bir zamanda sizlerle paylaşacağımız bilgisini vermek istedim.
Yarın da Odamızın düzenlemiş olduğu AB Yeşil Mutabakat Bilgilendirme Toplantısı’na mutlaka katılmanızı, bu gelişmeleri takip ederek, firmanızı geleceğe hazırlamanızı önemle rica ederim.
TÜRKİYE UMUT VERİYOR
Dünya genelinde başlayan aşılama süreci ile birlikte, iyimser beklentilerde artış olduğunu görüyoruz. Özellikle yılın ikinci yarısı ertelenen talep açısından daha hareketli görünmektedir. Ancak, gerek dünya sağlık örgütü ve gerekse uzmanların yapmış olduğu açıklamalar, virüslerle yaşamaya alışmamız gerektiği yönünde. Dolayısıyla, şu ortam bir düzelsin sonra yatırım yaparım, sonra şu pazara açılırım gibi düşünceler varsa yeniden değerlendirmenizi öneririm.
Bu kapsamda; son açıklanan birçok uluslararası raporlamalarda, Türkiye’ye dair olumlu beklentiler paylaşılıyor, büyüme öngörülerinde artış yönünde revizyona gidiliyor.
Oxford Ekonomi tarafından hazırlanan bir tabloda; Pandemiyi bitirmeye yönelik eylemlerin yaratacağı potansiyelin ülke özelinde gayrisafi yurtiçi hasıla artışına etkisi hesaplanmış.
Kısıtlamaların gevşetilmesi halinde, ekonomik büyüme açısından en iyi performansı gelişmiş ülkelerden Almanya ve İngiltere’nin, gelişmekte olan ülkelerden ise Türkiye ve Çin’in kaydedeceği öngörülüyor. Tablodaki sıralama da bunu göstermektedir. Kısıtlamaların gevşetilmesi, aşılama süreci, covid vaka oranı, mutasyonların yayılımı ve yapısal faktörler baz alınarak bir puanlama sistemi oluşturulmuş.
Burada vurgulamak istediğim husus; 500’lerden 300 seviyesinin altın inen CDS, 7 seviyesinin altını gören dolar kuru ve yeniden güçlü bir üretim sinyali veren PMI artışı bu beklentileri güçlendiren gerçekleşmelerdir.
Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanması beklenen reformları, bu açıdan çok önemsiyorum. Sadece rakamlardaki iyileşme yeterli olmayacak, dönemsel bir toparlanmanın ötesine gitmeyecektir. Bu tablonun reformlarla desteklenmesi gerekmektedir. İş dünyası olarak reform beklentimizi tekrarlamak isterim. Zira, hayata geçirilecek reformlar bu öngörülerin gerçekleşmesini hızlandıracak ve süreklilik sağlayacaktır.
SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ
İyimser beklentileri sanayi üretim endeksi özelinde incelediğimizde; pandeminin en keskin etkilerinin görüldüğü 2020 Mart-Nisan aylarında Türkiye’de dünya ortalamasından daha keskin düşüşler yaşandığını, ancak akabinde Mayıs-Haziran aylarında da dünya ortalamasından daha güçlü bir toparlanma sergilediği görülüyor. Eylül ve devamında dünya ortalaması ile benzer bir performansı ortaya koyulmuştur.
Toplam Sanayi ve imalat sanayi karşılaştırmasında, imalat sanayinin toplam sanayinin üstünde bir performans göstermesine dikkatlerinizi çekerim. Son yıllarda oranlarda bir yakınsama olsa da, 2020 yılında imalat sanayinin genel sanayi üretiminin üstünde performans göstermesi önemli ve çok değerlidir.
SANAYİCİ ÜSTÜNE DÜŞENİ YAPIYOR
Sayın Başkanım,
Hem sanayi üretim endeksinde, hem de elektrik ve doğalgaz tüketim rakamlarında görülmektedir ki, sanayicilerimiz üstüne düşeni fazlasıyla yerine getirmiştir, getirmeye de devam edecektir.
Aralık ayı verileri açıklandığında 2020 yılı tüm zorluğuna rağmen, 2019 yılının üstünde bir performansla tamamlanacaktır. Sanayici katlanmak zorunda kaldığı enerji maliyetlerine rağmen, tüketimlerini artırarak üretme şevkini sürdürmektedir.
FİNANS VE REEL SEKTÖR KARLILIĞI
Reel sektör üstüne düşeni yapmaya devam ederken, ne yazık ki başta hammadde ve enerji maliyetleri olmak üzere istihdam maliyeti, finansman maliyeti gibi ağır bir maliyet yükü ile karşı karşıya ve çok düşük karlarla üretimini sürdürmeye çalışmaktadır.
BDDK verilerine göre; bankalarımızın bir önceki yıla göre karlılık artış oranı ortalama %20’lerdedir. Odamızın 100 büyük firma çalışmasında satış karlılığı %3,5, İSO 500 büyük firma çalışmasında %5,4’tür. Benzer şekilde, kurumlar vergisi rekortmenler listesinin ön sıralarında da firmaları değil, bankaları görmekteyiz. Zaman zaman kapılarını bize açık tutan ama en zor zamanlarımızda da kapatan bankaların bu performansını dikkatlerinize sunuyorum.
SANAYİ EĞİLİM ANKETİ
Sayın Başkanım, 3 ayda bir yapmış olduğumuz Sanayi Eğilim Anketi’nde; 2020’nin dördüncü çeyreğine ilişkin gerçekleşmelerde; üyelerimizin %78,8’i ilk sırada, hammadde fiyatları artışını gösterirken, onu birim maliyetleri ve satış fiyatındaki artış izlemiştir.
Üyelerin %86,4’ü, 2021 yılının birinci çeyreğinde işçi ücretlerinin ilk sırada artacağını, birim maliyet ve hammadde fiyatının bunu izleyeceğini belirtmiştir.
Sayın Cumhurbaşkanı tarafından yapılan son açıklamada Kısa Çalışma Ödeneğinin Mart ayında son kez uygulanacağını belirtmesi, üyelerimizin beklentilerini de haklı çıkartmaktadır.
TEŞVİKLERDE EBSO ÜYELERİ
2020 yılı yatırım teşvik istatistiklerinde EBSO üyelerinin performansını da paylaşmak isterim.
2020 yılında 327 üyemiz 372 adet yatırım teşvik belgesi için 12.4 milyar TL’lik yatırım teşviği talebinde bulunmuştur. %122’lik artış, üyelerimizin yatırım iştahını göstermesi açısından çok önemlidir.
Sayın Başkanım,
Pandemi döneminde durum değerlendirmesi için yaptığımız bir ankette yeniden başa dönseniz yine sanayici olmak ister miydiniz? sorusuna üyelerimizin %66’sı EVET yanıtını vermişti. Sadece %15,5’i kesin olarak Hayır derken %18,4’ü bilmiyorum diyerek çekimser kalmıştır.
%122’lik artış da, olağanüstü bir dönemde dahi gösterilen çabanın nedenini ortaya koymaktadır. O nedenledir ki, reel sektörün önü açılırsa, Türkiye’nin de önü açılacak, sürdürülebilir bir büyüme söz konusu olacaktır.
Alınan teşviklerin %58’i İzmir içindir. EBSO üyesi firmalarımızın yatırımlarında İzmir’in payı adet olarak %83, tutar olarak %45 olup, Türkiye içindeki payı %5,2’dir. Üyelerimiz İzmir dahil 27 farklı il için teşvik belgesi almıştır.
Huzurlarınızda firmalarımızı tebrik ediyor, yatırım şevklerinin artarak devamını diliyorum.
İZMİR GSYİH
İller bazında açıklanan gayrisafi yurtiçi hasıla verilerinde İzmir özelinde sektörel paylara da birlikte bakalım istedim. Çünkü, İzmir’in GSYH’na yapılan her 4 katkıdan biri SANAYİ, her 5 katkıdan biri İMALAT SANAYİ tarafından gerçekleşmiştir. Sektörel bazda, hizmetler sektörü ilk sırada yer alırken sırasıyla; sanayi, imalat sanayi, inşaat ve ne yazık ki, tarım da son sırada yer almaktadır. Bu anlamda, İzmir’de ortak akılla hayata geçirdiğimiz Tarıma Dayalı İhtisas OSB’lerin, hem tarıma, hem de sanayiye güç katacağını dolayısıyla ilimizin gayrisafi yurtiçi hasılasını da olumlu etkileyeceği inancındayım.
Teknolojiye yön veren Bill Gates’in, son aldığı tarım arazileri ile Manhattan’dan 7 kat daha büyük bir alana yatırım yapması, İzmir adına ne kadar doğru bir adım attığımızı da göstermektedir.
Bildiğiniz gibi bu ve kullandığımız birçok veri, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanmaktadır. Veriler, geçmişi anlamamıza, geleceğe yönelik öngörüye imkan tanıdığı için son derece önemlidir. Böyle bir misyona sahip kurumda, son 5 senede 4 Başkan değiştirilmesini açıkçası çok sağlıklı görmediğimi ifade etmek isterim.
EBSO COVID-19 GÜVENLİK HİZMET BELGESİ
Son olarak değinmek istediğim husus, EBSO’nun aldığı belgelerle standardlarını yükseltmeye devam ediyor olmasıdır. Aralık ayında, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek Sıfır Atık Belgemizi almıştık. Ocak ayı itibari ile de Covid-19 Güvenli Hizmet Belgemizi aldığımız bilgisini paylaşarak, konuşmamı tamamlamak istiyorum.
Saygılarımla,
Ender YORGANCILAR
Yönetim Kurulu Başkanı
