2020 AĞUSTOS AYI MECLİS TOPLANTISI
31 Ağustos 2020
Sayın Valim,
Sayın Başkanım,
Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,
Sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoş geldiniz.
Öncelikle Sayın Valime Meclis Toplantımızı onurlandırdıkları için çok teşekkür ediyorum. İzmir’e hoş geldiniz ve başarılar diliyorum.
Sayın Valim, göreve başladığı ilk günden bu yana kurumlarla bire bir temasta bulunması, işbirlikçi yaklaşımı, Pandemi sürecindeki etkin çalışmalarından dolayı İzmir adına teşekkürlerimi arz ediyorum.
Pandemi kuralları çerçevesinde dün kutladığımız 30 Ağustos Zafer Bayramımızın 98. yıldönümünü ve 9 Eylül İzmirimizin kurtuluş yıldönümünü kutluyor, başta Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere silah arkadaşlarını, bu toprakları bizlere vatan yaptıkları için şükranla ve rahmetle anıyorum. Gelecek yıllarda daha coşkulu nice kutlamalara diyorum. Ve daha geçen hafta çıkan çatışmada şehit olan askerlerimize Allahtan rahmet, ailelerine sabır diliyorum.
Giresun’da sele kapılan vatandaşlarımıza ve şehit düşen askerlerimize de Allahtan rahmet, ailelerine sabır ve başsağlığı diliyorum.
Yüzümüzü güldüren gelişmelere hasret kaldığımız bir süreçte, Sayın Cumhurbaşkanımız tarafından 21 Ağustos’ta verilen müjde öncelikle ülkemize hayırlı, uğurlu olsun. Ülke kaynaklarımızın ekonomik değere dönüştürülmesi özellikle de bu enerji gibi stratejik bir sektör ise çok daha anlamlı olmaktadır.
Bir an önce, çalışmaların tamamlanarak, vatandaşlarımızdan sanayicimize kadar etkili olacak maliyet düşüşlerinin faturalara yansımasını ve ülkemizin sadece enerjide değil, tarımsal üretimde ve ara malı üretiminde de yerli üretim ile dışa olan bağımlılığının en aza indirilmesini diliyorum.
Emeği geçen herkese şükranlarımızı sunuyorum.
Pandemi nedeniyle temel atma töreni yapılamayan, Menemen Plastik İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde 80.000 metrekare alana ek tesis inşaatını başlatan Esen Plastik firmamıza hayırlı olsun diyor, Sayın Başkanı, yatırım kararı için tebrik ediyorum.
Halka arz olarak önemli bir adım atan Dinamik Isı firması nezdinde Yönetim Kurulu Üyemiz Sayın Metin AKTAŞ’ı öncelikle bu kararından dolayı tebrik ediyor, başarılar ve bol şans diliyorum. Yatırımcısı bol olsun.
COVID-19 VAKA SAYILARI
Tüm dünyanın ana gündem maddesi olan salgın sürecinde geldiğimiz nokta tedirgin edici boyutta. Slaytta gördüğünüz gibi salgının en yüksek değeri 11 Nisan’da 5.138 vaka olarak tespit edilmişti. Normalleşmeye geçtiğimiz 1 Haziran’da 827’ye kadar düşen vaka sayısı, plajlar, düğünler, eğlenceler derken bugün yeniden 1.500’lü rakamlara ulaşmış durumda.
Dünya genelinde de benzer şekilde artışlar yaşanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün “Herkes güvende olana kadar kimse güvende değil; aşı milliyetçiliği önlenmeli” sözü de aşıdaki durumu özetlemektedir.
Tüm yaşamımızı yeniden şekillendiren, kısıtlayan bu salgından kurtulmak hepimizin en büyük dileği ama bu şekilde işimizin çok zor olduğu da malumlarınız.
İzmir’de günlük vaka sayıları 500’leri bulmuş durumda.
Yeni yasaklar, yeni kapanmalar bizi bekliyor olacak. Hizmet sektörü için durum ayrı zorlayıcı, yüzlerce-binlerce işçinin çalıştığı fabrikalar için ayrı zorlayıcı. Süreç uzadıkça, belirsizlik arttıkça herkes için maddi manevi dayanması zorlaşıyor. Hepimizin çok dikkatli olması gereken, biraz daha sabra ihtiyaç duyduğumuz yeni bir kritik süreçten daha geçmekteyiz. Hakkımızda hayırlısı olsun.
BÜYÜME
Bu sabah açıklanan büyüme oranı ile Türkiye, ikinci çeyrekte %9,9 daraldı. Covid etkisi ile unutulmayacak bir ikinci çeyrek yaşadığımız malumlarınız.
Daralma olumsuz bir veri olsa da, GEÇMİŞ BİR VERİ ve önemli olan bir sonraki dönemde ne ile ve nasıl büyüyeceğimizdir. Yani, büyümenin niteliğidir. Yani, bizi hedeflerimize ulaştıracak aktörlerin büyümenin bileşeni olmasıdır.
Bu açıdan, büyüme oranlarına, makine ve teçhizat yatırımları ve imalat sanayi özelinde baktığımızda, 2018 yılında makine sektöründe yaşanan daralmanın yerini, kısmi bir toparlanmaya bıraktığını görüyoruz. Son 3 çeyrekte artışını sürdürmesi, büyüme ve sürdürülebilir üretim adına son derece önemlidir.
Ancak, genel oranın çok üstünde %18,4 daralan imalat sanayi verisi 2009 I. çeyrekten bu yana en kötü veridir. Bu da salgının sanayi üzerindeki yıkıcı etkisini açıkça göstermektedir.
Sürdürülebilir büyümenin de kalkınmanın da anahtarı sanayi sektörüdür. Covid-19 sürecinde de çok iyi gördük ki, küreselden kopmadan ama yerelleşmeyi daha sıkı tutarak, sürecin verdiği “kendi kendine yetebilme” mesajını da doğru okumalı ve bu yönde destekleri artırmalıyız.
Diğer yandan, hizmetler sektörü %25, net ihracat %35,3 inşaat %2,7 daralırken, tarım %4 büyümüştür.
KÜRESEL BÜYÜME
2019 yılından bu yana zor günler geçiren küresel ekonomiye baktığımızda, Türkiye’nin tek başına daralmadığını ve hatta Türkiye’nin genelden daha iyi performans gösterdiği söylenebilir.
ABD yıllık bazda 9,1 daralırken (mevsimsel etkilerden arındırılmış veri 32 daralmıştır.)
Japonya %10, Almanya %11,3, AB %14,2, İtalya %17,3, Fransa %19, İngiltere %21 daralmıştır. Salgının başladığı ve ilk bittiği yer olan Çin %3,2 büyümüştür. OECD ülkeleri ortalama olarak %9,8 daralmıştır.
Bu veriler bize göstermektedir ki, ekonominin çarkları çok zor dönüyor ve her bir ülke kendi başının çaresine bakmanın yollarını arıyor.
Doğru adımları izleyen, doğru hamlelerde bulunan, etkin politikalar geliştiren ülkeler Çin örneğinde olduğu gibi bu şartlarda büyüyebilmektedir. O nedenle, atılan her adım, verilen her destek çok kıymetli.
Bugün reel sektör olarak; hem salgın hem de ekonominin genelinde yaşanan belirsizlikten dolayı temkinli iyimserliğimizi sürdürmeye çalışıyoruz. Ancak, döviz kurlarındaki artış ve oynaklığın devam ediyor olması, ihracat pazarlarımızdaki ciddi daralma, yüksek enflasyon, gelirlerimizi azaltıp, maliyetlerimizi artırmaktadır.
O nedenle, desteklerin devamı, özellikle de kısa çalışma ödeneğinin 2 ay daha uzatılmış olması önemlidir.
EBSO KAPASİTE KULLANIM ANKETİ
Odamız tarafından 3 ayda bir yapılan Sanayi Eğilim Anketi ile sektörel durumu görmemiz de mümkün. Kapasite kullanım oranları, üyelerimizin ikinci çeyrekteki üretim performanslarını yansıtması açısından önemlidir. Türkiye genelinde %75,6’dan %63,4’e gerileyen kapasite kullanım oranı, üyelerimizin beyanları ile İzmir’de %60’dan %52,1’e gerilemiştir. Türkiye genelinde Temmuz itibari ile yeniden 70 seviyesine ulaştığını da belirtelim.
Önceki çeyreklerde ortalama %60’ların üzerinde seyreden üyelerimizin kapasite kullanımı, 2009’dan bu yana en düşük seviyesine gerilemiştir. Tabloda inşaat, tekstil ve deri, sanayi, demir-çelik, metal ve döküm ile taşıt sanayideki daralma bariz şekilde gözlenmektedir.
BALTIK KURU YÜK ENDEKSİ
Benzer şekilde ticaretin nabzını tuttuğumuz Baltık Kuru yük endeksi de birçok veride olduğu gibi keskin inişlerin ardından, Haziran ile birlikte yükselişi gösteriyor. Kritik olan, bundan sonra hangi yolu izleyeceğidir.
Salgında ikinci dalganın küresel ekonomide yeniden baş göstermesi ticaretin yönünde belirleyici olacaktır. İlk şokta yaşanıldığı gibi kapanmaların olması küresel açıdan da beklenmezken, eski verilere ulaşmamız da zor görünmektedir.
Daralan talep, daralan ticaret 2020 yılında ekonomileri küçültecek, üretimi yavaşlatacak, gelirlerimizi azaltacak, alım gücünü yavaşlatacaktır ki geride bıraktığımız 8 ayda bunu test ettik.
KÜRESEL İFLAS ENDEKSİ
Ticaret daralıyor, ekonomiler küçülüyor ve doğal olarak da bu şirketler üzerinde, çalışanlar üzerinde çok ciddi bir baskı oluşturmaktadır. Fransız Euler Hermes sigorta şirketinin çalışmasına göre; salgın ile birlikte dünyada şirket iflasları 2019'a oranla 2021'e kadar %35 artacak. Ve Covid-19’un iflaslar için bir saatli bomba etkisi yarattığı da ifade ediliyor.
En yüksek artış %57 ile ABD'de, en düşük artış ise %6 ile G.Kore'de tahmin edilmektedir.
Artışlar; Brezilya (%45), Çin (%40) ve İngiltere (%43), İspanya (% 41), İtalya (% 27), Belçika (% 26) ve Fransa (% 25) şeklinde.
Türkiye'deki artış %31 iken en büyük ticaret partnerimiz Almanya'da ise iflaslarda %12 artış bekleniyor.
Diliyoruz ki, Covid-19 beklentilerin ötesinde daha kısa sürede sonlanır ve bu oranlar bir tahmin olarak kalır. Aksi takdirde, iflas eden her şirket, çalışanların işsiz kalması anlamına gelmektedir ki, bu en son arzu ettiğimiz durumdur.
Diğer yandan, Dünya Bankası tarafından yapılan bir çalışmada Türkiye özelinde farklı senaryolar üzerinde durulmuş ve genel olarak Covid-19 sürecinde uygulanan politikalar sonrasında yoksulluğun %14 artarken, orta sınıfın %6 düşeceği tespiti yapılmıştır. Kuşkusuz bu oranlar tüketime yansıyarak, üretimi de benzer şekilde olumsuz etkileyecektir.
Önümüzdeki 3 ay hem salgın hem de ekonomik açıdan oldukça kritik ve belirleyici olacaktır.
KOLAY İHRACAT PLATFORMU
Ticaret Bakanlığımızın Cuma günü tanıtımını yaptığı ve özellikle KOBİ’lerimiz için çok önemli bir alan oluşturan internet üzerinden Kolay İhracat Platformu’nu paylaşmak istedim. Lütfen firmanızın ihracat sorumlusunun sisteme kayıt yaptırmasını ve maksimum faydayı almasını sağlayın. Hangi ülke hangi üründe hangi ülkelerle ihracat yapıyor gibi verilerle size özel bir yol haritası oluşturuluyor. Yapay zeka kullanılarak, ihracat ettiğiniz ürünler özelinde pazar alternatifi sunulmaktadır. İhracatımızın gelişmesinde etkili olacağı inancındayım. Emeği geçenleri kutluyorum.
TEŞVİKLER
Konuşmamın sonuna doğru güzel bir haberle devam etmek istiyorum.
Teşvik sisteminde özellikle İzmir özelinde uygulanan haksız rekabeti 2009 yılından bu yana anlatmakta ve önerilerimizi paylaşmaktayız.
21 Ağustos Resmi Gazete’de yayınlanan karar ile önerilerimiz kısmen hayata geçirildi. Bayındır, Beydağ ve Kiraz ilçelerinde yapılacak yatırımların OSB dışında 2. Bölge desteklerinden, OSB içinde 3. Bölge desteklerinden yararlanması mümkün hale geldi.
Manisa gibi slaytta gördüğünüz yeşil olan iller bir alt bölgeden üst bölgeye, kırmızı olanlar da bir üst bölgeden alt bölgeye kaydırıldı ki oldukça gecikilmiş bir adım oldu.
Karar, ilçe bazlı teşviklere geçiş adına önemli bir adımdır. Ancak, yeterli değildir. Çünkü, Bayındır’da çiçekçilik, Ödemiş’te süt ve süt ürünleri gibi ilçe ve sektörler avantajlı teşviklerden faydalanamamaktadır. Ayrıca Kınık kapsam dışında kalmıştır.
Yatırımlarını öteleyen, özellikle de “entegre hayvancılık ve gıda ürünleri”nde yatırım yapmayı düşünen yatırımcıları söz konusu ilçelerde yatırım yapmaya, bu avantajdan yararlanmaya davet ediyoruz.
İZMİR ÖZELİNDE SEKTÖRLERE VERİLEN DESTEKLER
I. Bölgede yer alan İzmir için bölgesel desteklerden yararlanacak sektörler ve sektör miktarları tabloda yer almaktadır. Tekstil sektörüne özel bazı değişiklikler yapılmıştır. Detayları Sanayi Birimimizden öğrenebilirsiniz.
Burada bir başka desteğe ilişkin yapılan yeni düzenlemeden de bilgi vermek isterim.
Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Tarife ve Talimat Tebliğinde yapılan değişiklik ile desteklerden yararlanma kriterlerinden olan “Biten mali yıldaki net satış hasılatının” ibaresi “Biten mali yıldaki yurtiçi satışlar” olarak değiştirilmiştir. Böylelikle, ihracat payından dolayı yararlanamayan, cirosu 125 milyon TL’ye kadar olan KOBİ’lere önemli bir fırsat yaratılmıştır.
İEF EBSO PANELİ
Son olarak da bir hatırlatmam olacak. Duyuruları sizlere gönderildi.
89. İzmir Enternasyonal Fuarı kapsamında İzmir İş Günleri; Ticaret Bakanlığı koordinatörlüğünde, İzmir Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde, 3-4 Eylül 2020 tarihlerinde online ortamda düzenlenecektir.
Söz konusu programda İzmir’deki kurumların ev sahipliği yapacağı Paneller organize edilmiştir. Bu kapsamda Odamız da bir Panel ile katılım göstermektedir.
Oturum Başkanlığını benim yapacağım “Bugünün Türk Sanayisinden Geleceğe Bakış: Sanayinin Gelecek Vizyonu” konulu Panel, 4 Eylül 2020 tarihinde 16.15-17.30 saatleri arasında izmir işgünleri web sayfası üzerinden gerçekleştirilecektir. Katılımlarınızı bekliyoruz.
Sayın Valimizin de Panelimizi onurlandırmalarından büyük mutluluk duyarız.
Konuşmacılarımız;
Prof. Dr. Yaşar UYSAL - DEÜ. İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Öğretim Üyesi
Steven YOUNG - BOSCH Türkiye ve Ortadoğu Başkanı
Hüseyin GELİS - SIEMENS Yönetim Kurulu Başkanı&CEO
Sağlıklı günler dileyerek, konuşmamı burada tamamlamak istiyorum.
Saygılarımla,
Ender YORGANCILAR
Yönetim Kurulu Başkanı
