2019 MAYIS AYI MECLİS KONUŞMASI

MAYIS AYI MECLİS KONUŞMASI – 27 Mayıs 2019

Sayın Başkanım,

Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,

Rekabet Kurumu Başkanı Sayın Prof. Dr. Ömer Torlak,

Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoş geldiniz. Sayın Ömer Torlak’a verdiği değerli bilgiler için teşekkür ediyorum.

19 MAYIS/ SLAYT 1

19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı’mızın 100. yıldönümünde halkın ve siyasetin Samsun’da Atası ile buluşmasına tanıklık ettik ki, büyük mutluluk duydum. Siyasetin böylesine özel bir günde bir araya gelmesini çok kıymetli bulmakla birlikte, tüm birliktelik ve hoşgörünün tek bir günde kalmasına yani bu görüntünün sadece sembolik bir resim olmasına bir vatandaş olarak üzülerek bakıyorum. Çünkü, 19 Mayıs ruhu birlikte vatan mücadelesini gerektirmektedir. Unutmayalım ki,  Atalarımız bu güzel vatanı Aslanın midesinden çıkarırcasına bir mücadele ile bize emanet ettiler.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere bu topraklar için savaş alanında veya sivil olarak mücadele etmiş gerçek yurtseverleri rahmetle, saygıyla ve şükranla anıyorum.

GS1 GENEL KURULU SLAYT 2

TOBB adına yönetim kurulu başkanlığını yürüttüğüm GS1 (Global Standartlar 1) Organizasyonu’nun 2019 yılı Genel Kurul toplantısına, 20-22 Mayıs tarihlerinde İstanbul’da ev sahipliği yaptık.

112 üye organizasyonundan biri olan GS1 Türkiye, uluslararası GS1 Organizasyonunun temsilcisi olarak GS1 sisteminin ülkemizde uygulanması ve firmalarımızın sistemin getirdiği avantajlardan yararlanması yönünde faaliyetlerde bulunmaktadır. Tedarik zincirinin daha etkili ve verimli bir şekilde işletilmesine yönelik standart ve çözümler geliştirmektedir.

TOBB GENEL KURULU/ SLAYT 3

Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımı ile gerçekleşen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin 75. Mali Genel Kurulu’na, 1-2 Mayıs tarihlerinde EBSO heyeti olarak katılım gösterdik.

“1919-2019: Birliğimiz ebedi, gündemimiz ekonomi” teması ile gerçekleşen Genel Kurul’da; Odamızın “Güçlü Kadın Güçlü Ekonomi” projesi, TOBB’un 8 kategoride düzenlediği proje yarışmasında sosyal sorumluluk kategorisinde ilk 5’e girdi.

Genel Kurul’da; Sayın Cumhurbaşkanı’nın konuşmasındaki; "Yatırımlar için kim gelirse, kimleri getirirseniz başımızın gözümüzün üstünde yeri vardır. Yeter ki getirin, yeter ki yatırım yapsınlar. Bunların önünü kesmek diye bir şey bizim hükümetimizde, kabinemizde olamaz” ifadelerini oldukça önemsiyor ve bunun için ne gerekiyorsa yapılması gerektiğine inanıyorum. Ancak, en önemlisi yatırım yapılacak ortamın hazırlanmasıdır.

DÜNYA BÜYÜMESİNDEN ALINAN PAY/ SLAYT 4

Geçen ay, toplumsal konuların altını çizmek istediğim için ekonomiye yer vermemiştim. Bu sunumumu ise her zamanki gibi ekonomi ağırlıklı hazırladık. Küresel ekonomiden başlayarak Türkiye ve İzmir’e doğru slaytlarımız olacak.

Sizlerin de takip ettiği gibi küresel piyasalar özellikle son günlerde yine Trump ve Çin’e kilitlenmiş durumda. Hepimizin bildiği sebebi rakama döktüğümüzde bakın ne çıkıyor? 1990’lı yıllarda Çin’in dünya büyümesinden aldığı pay %4’lerde iken 2019 için beklenen %19. Buna karşılık ABD’nin payı %22’lerden %15’e geriliyor.

O yüzden de Trump; yaptırımlarla, ek vergilerle Çin’i köşeye sıkıştırmaya çalışıyor ama Çin’in de altta kalmadığını ve kalmayacağını görüyoruz. Bu şekilde devam edilirse, ticaret savaşlarının derinleşmesi halinde dünya ekonomisinde ve ABD ekonomisinde yarım puan daralma, Çin’de ise %1 daralma bekleniyor.

OECD EKONOMİK GÖRÜNÜM RAPORU’NDAN UYARILAR / SLAYT 5

OECD Ekonomik Görünüm Raporu’nda küresel ekonomiye ilişkin bazı önemli mesajlar 3 ana başlıkta toplanmış. Bunları da paylaşmak isterim.

1.Küresel ekonomik büyüme düşük bir düzeyde dengeleniyor

• Yüksek belirsizliğe bağlı olarak, ticaret gelişimi geriledi ve yatırımlar yavaşladı.
• Üretim zayıf ancak güçlü istihdam piyasaları ve hizmet sektörü, tüketimi destekliyor.
• 2020’de hafif bir toparlanma olsa da, yaşam standartlarının gelişimini desteklemek için yeterli değil.

2.Temel Riskler: Ticaret gerginlikleri, Çin’deki yavaşlama ve yüksek borçluluk

• Ticaret kısıtlamalarındaki artışlar, yatırımlara, çalışanlara ve tüketicilere olumsuz yansıyacak.
• Çin’deki keskin bir yavaşlama, küresel ölçüde ekonomik aktiviteye zarar verecek.
• Özel ve genellikle riskli borçlar, büyüyor.

3.Hükümetler, herkesin eşit bir şekilde yararlandığı büyümeyi canlandırmak için acil bir şekilde harekete geçmeli

• Yarının ihtiyaçlarını karşılayan altyapı, dijital dönüşüm ve diğer yeteneklere yatırım yapılmalı.
• Euro Bölgesi’nde ekonomiyi canlandırmak için yapısal ve mali politikalar bir arada ele alınmalı.
• Uluslararası sistemdeki kurallar yeniden dikkate alınarak, küresel işbirliği güçlendirmeli ve ticari anlaşmazlıklar çözülmeli.

KÜRESEL BÜYÜME VE TÜRKİYE SLAYT  6

Türkiye’nin büyüme oranı, yıllar itibari ile küresel ekonominin üstünde seyretmiştir. Bu da çok doğaldır. Çünkü diyoruz ki, Türkiye’nin potansiyel büyüme oranı %5’lerde. Oysa ki, 2018 yılını %2,6 büyüme ile kapatan Türkiye için IMF tahmini 2019 yılında -%2,5 daralma yönündedir. Yani, kriz dönemleri hariç küresel ekonominin üstünde büyüyen Türkiye, 2019 yılında küresel ekonomin altında bir büyüme ile yoluna devam edecek. Bu da tüm dengelerin alt üst olması anlamına gelmektedir.

Yeni Ekonomik Programımızda 2019 büyüme oranı %2,3 idi.

OECD BÜYÜME VE KÜRESEL TİCARET GÖRÜNÜMÜ / SLAYT  7

OECD; Kasım, Mart ve Mayıs projeksiyonunu slayta dökmüş ve orada Türkiye ile Arjantin’in zayıf performansı nedeniyle küresel ekonomiyi daraltan etken olarak çok net göstermiştir. Zira, bugün Arjantin’den sonra CDS’i en yüksek Türkiye’dir.

Diğer grafikte de görüldüğü gibi dünya ticaret hacmine dair Mayıs projeksiyonu 2019 için Kasım tahmininden daha keskin düşüşü öngörüyor.

SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ GSYH PAYI/ SLAYT 8

Ve biz bu hale nasıl geldik? diye hala soran varsa cevabı bu slaytta bulabilir. Bakınız, yıllar itibari ile milli gelir içinde sabit sermaye yatırımlarında inşaat ile makine ve teçhizatın aldığı pay yer almakta. Biz ne yazık ki; yatırım olarak, inşaatı anlamış ve tüm kaynaklarımızla bu yöne odaklanmışız.

Bu tablo, aslında kaynakları dengeli, verimli ve sağlıklı kullanamamanın da bir sonucudur. Aynı zamanda bu şekilde devam edilirse; başımıza nelerin geleceğini bildiğimiz bir senaryo karşısında nasıl bir yol haritası belirlenmesi gerektiğinin de çok açık göstergesidir. Yani, bir yol ayrımıdır ve tercihler geleceğimizi şekillendirecektir.

İŞSİZLİK/ SLAYT 9

Devam edelim ve yanlış anladığımız yatırımların işgücü piyasası açısından bize yansımasına bakalım.

İşsizlik verileri ürkütücü seviyelere doğru ilerlemekte. Ne yazık ki, talep daralması ve artan maliyetler her geçen gün firmaların faaliyetlerini sürdürmelerini güçleştirmekte, işgücüne olumsuz yansımaktadır. En önemlisi de, üniversiteli işsiz sayısındaki artıştır. 1 milyon 122 bin Üniversiteli işsiz sayısı, toplam işsiz sayısının %24’üne denk gelmektedir.

2018 yılı itibari ile işsizlik oranında ne yazık ki, İzmir yine ilk 5 arasında. Ülke genelinde ise işsizlik oranında son veri Şubat ayına ait olup %14,7, genç nüfusta oran %26,1 ve tarım dışı işsizlik oranı ise 16,9’dur.

Bunun da tek çözümü, bir önceki slaytta yanlış tercihler üzerinden göstermeye çalıştığım gibi üretim ve yatırım ortamını cazip hale getirmektir.

PİYASALARDAKİ SON DURUM/ SLAYT 10

Ana göstergeler etrafında piyasalardaki son duruma da birlikte bakalım istiyorum.

Nisan, Mayıs aylarında bir toparlanma geliyor mu? derken, 53,5 ile tüketici güven endeksi son 7 yılın en düşüğü olarak açıklandı. Nisan’dan Mayıs’a çok sert bir düşüş. Milli gelirimizin yaklaşık %60’ı tüketim kaynaklı. Yani, tüketimdeki azalışı bu açıdan değerlendirmekte de fayda görmekteyim. Devamı halinde milli gelire ve tabi ki büyüme verisine olumsuz yansıyacaktır. Benzer şekilde Mayıs ayında reel kesim güven endeksi de bir önceki aya göre %6,2 azaldı.

Genel olarak baktığımızda; verilerde toparlanma varmış gibi görünmekle birlikte son açıklanan göstergeler bu umudu elimizden alıyor. İşte bu nedenle, ekonomiye odaklanmak ve eksiklerimizi, içinde bulunduğumuz durumu artık kabul edip, gereğini yapmak zorundayız.

Zira CDS verileri; bugün itibari ile 516’da. Hain darbe girişiminin olduğu 15 Temmuz 2016 döneminde CDS 250’ler civarında idi.

Ekonomi yönetimi tarafından bir şeyler yapılmaya çalışılıyor ama özellikle Para Politikası ayağında Merkez Bankası’nın ve BDDK’nın hamlelerinin yeterli olmadığını ve risk algısının arttığını görüyoruz.

Değerli Arkadaşlar,

Haziran ayı ile birlikte, uluslararası gündemde de yoğun bir trafik bizi bekliyor olacak. ABD ile S-400 meselesi ve Doğu Akdeniz’de yürüttüğümüz sondaj çalışmaları, Suriye ve İran üzerinden yeni bir güvenlik sorunu gibi çok önemli konular gündemde.

Küresel ilişkilerin son derece hassas bir dönemden geçtiği bu dönemde, söz konusu meselelerin krize dönüşmeden çözüme kavuşturulması, siyasi, ekonomik ve toplumsal açıdan çok büyük önem taşımaktadır.

İVME FİNANSMAN PAKETİ/ SLAYT 11

Hazine ve Maliye Bakanı tarafından Perşembe günü açıklanan İvme Finansman Paketi ile 3 kamu bankası aracılığıyla yılsonuna kadar 30 Milyar liralık bir finansman sağlanacak.

Hammadde ve ara malı imalatı, makine imalatı ve tarım olmak üzere 3 faaliyet alanında;

İthalat bağımlılığı yüksek, dış ticaret açığı veren, istihdama katkı oranı yüksek ve ihracat potansiyeli yüksek sektörler paket kapsamında desteklenecek.

Cari açık veren sektörlerin temel alındığı Paket, dilerim bekleyen yatırımları harekete geçebilir ve dilerim tüketici kredisi gibi kullanılmaz. Kredi koşulları ve detaylara ilişkin ilgili kamu bankalarından bilgi alabilirsiniz.

ALMANYA EKONOMİSİNE ETKİMİZ/ SLAYT 12

İlginç bir grafikle devam edelim. Son aylarda Almanya’nın ekonomisinde göze çarpan daralmaya ilişkin bir çalışma yapılmış ve burada özellikle Türkiye etkisi vurgulanmış. 2018 ve 2019 yılının ilk çeyrekleri itibari ile ticari partnerlerinin Alman milli gelire etkisi açısından en fazla daraltıcı etki yaklaşık binde 21 ile Türkiye’den gelmiştir.

Almanya bizim ticarette değişmez şekilde 1. sırada partnerimiz. Bu da doğal olarak, daralan bir Türkiye’nin, Alman ekonomisine yansımasını ortaya koymaktadır. PMI’ı 44 seviyesine kadar gerileyen Almanya’ya ihracatımız 16.1 Milyar dolar, ithalatımız 20 Milyar dolar.

Bizim dışardaki gelişmelerden etkilendiğimiz şekilde, birlikte ticaret yaptığımız ülkeler de, içinde bulunduğumuz talep daralmasından etkilenebilmektedir. Küreselleşmenin bir sonucu da budur.

100 BÜYÜK FİRMA/ SLAYT 13-19

37 yıldır düzenlediğimiz “Üretimden Satışlarına Göre Büyük Sanayi Kuruluşları” çalışmamızda; 2018 yılı için 100 Büyük Firmayı 17 Mayıs’ta açıkladık. Üreten, ülke ekonomisine katkı koyan her bir firmamızı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum.

Bu sene itibari ile söz konusu çalışmada;

Üretimi ve merkezi İzmir’de olan firmaların, Türkiye genelindeki üretim rakamları da değerlendirmeye alınırken, üretimi İzmir dışında olan üyelerimiz çalışmaya dahil edilmedi. Hızlıca 100 Büyük Firmanın genel durumuna ilişkin değerlendirmeyi de sizlerle paylaşmak istiyorum….

TOBB-TEPAV TÜRKİYE 100 ÖDÜLÜ/ SLAYT 20

TOBB öncülüğünde TEPAV işbirliğinde hazırlanan ve 2015-2017 arası 2 yıllık ciro artışı dikkate alınarak yapılan Türkiye’nin en hızlı büyüyen 100 şirketi yarışması sonuçlandı. Sonuçların 19 Mayıs günü Samsun’da açıklanması ayrıca önemliydi.

100 firma arasında İzmir’i temsilen 3’ü üyemiz olmak üzere 6 firmamız listede yer aldı. Üyelerimiz; Vergo Enerji, Vaw Bilişim ve Ames Europe tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum.

GS VE GÖZTEPE TEBRİK/ SLAYT 21

Tebriklere devam edelim ve 22. Süper Lig Şampiyonluğu’ndan dolayı Galatasaray Spor Kulübü’nü, Lig’de kalmayı başaran Göztepe’mizi, gönül verdiğim 2 renktaş takımı, yürekten kutluyorum. İzmir, Süper Lig’de takım sayısı artarak hep olmalıdır. Başarıda katkısı olan herkesi tebrik ediyorum.

Konuşmamı tamamlarken, ailelerinizle birlikte, şeker tadında, sağlıklı, mutlu bir bayram diliyorum.

Saygılarımla,

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı