2019 EYLÜL AYI MECLİS KONUŞMASI

EYLÜL AYI MECLİS KONUŞMASI – 30 Eylül 2019

Sayın Başkanım,

Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği Başkanı Sayın Feyyaz ÜNAL

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,

Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoş geldiniz.

Kurumsal Yönetim Uygulamasının gelişmesine verdiği katkılar ve bizlerle paylaştığı değerli bilgiler için Sayın Feyyaz Ünal’a teşekkürlerimizi sunuyorum. Ayrıca, çıkardığı ilk kitabından dolayı tebrik ediyor, başarılar diliyorum. Hayırlı olsun.

Ben de konuşmama, şehitlerimize Allahtan rahmet, acılı ailelerine sabır ve başsağlığı, yaralı polislerimize acil şifalar dileyerek başlamak istiyorum. Güvenlik güçlerimizin Allah yardımcısı olsun.

EBSO EKONOMİ ZİRVESİ

19 Eylül’de Ekonomi Zirvemizi gerçekleştirdik. Ne yazık ki, meclis üyesi olarak katılım oldukça azdı. Verimli bir toplantı oldu. Sonrasında yaptığımız anket de bunu doğrulamaktadır. Anket sonucunda genel memnuniyet oranı %90 çıktı.

Moderatörlüğünü Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) İktisat Bölüm Başkanı Prof. Dr. Yaşar Uysal’ın yaptığı Panelin konuşmacıları, İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan ve Ekonomi ve Strateji Danışmanlık Hizmetleri Başkanı Dr. Can Fuat Gürlesel’di. Konuşmacılarımızın sunumuna web sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

KÜRESEL GENİŞLEME ADIMLARI 

Zirvede de dillendirilen küresel resesyon beklentilerine ilişkin dünya genelinde genişlemeci politika adımlarının atıldığını görmekteyiz. Genel anlamda, para politikasındaki genişleme işe yarayacak mı? Mali politikalarda da genişleme artmalı mı? durumu sorgulanmaya başlandı. Birkaç ülkeden örnek vermek istiyorum.

ABD:

ABD dünya geneline göre büyümeye devam etse de, genel durgunluk ve ticaret savaşlarının etkisiyle, özellikle FED’in faiz indirim sürecine girmesi, Trump’ın ekonominin yeni teşviklerle desteklenmesi gerektiğini belirtmesi küresel ekonomide genişlemeci adımları tetiklemektedir.

İngiltere:

Brexit ile çıkmaza giren ve daralma sinyalleri güçlenen İngiltere’de, Hükümet ekonomiyi desteklemek için 2,1 milyar Sterlinlik ek bütçe hazırladı.

AB

Avrupa Merkez Bankası, mevduat faiz oranını 10 baz puan indirirken, varlık alım programını da başlattığını açıkladı. 1 Kasım'dan itibaren her ay 20 milyar Euro tahvil alımına başlıyor.  

Almanya

AB’nin lokomotif ekonomisi Almanya’ya dair resesyon ihtimali güçlenirken,  Hükümet 50 milyar Euro’luk teşvik paketi hazırladı.  

Çin:

Ticaret savaşlarının olumsuz etkisiyle Çin de resesyon riskiyle karşı karşıya. Yuan Dolar karşısında son 11 yılın, sanayi üretimi ise son 17 yılın en düşük düzeyine geriledi. Çin Merkez Bankası olumsuz gidişata karşı şirketlerin borçlanma maliyetlerini düşürmek ve ekonomiyi desteklemek için faiz oranında önemli bir reform gerçekleştirdi. Diğer taraftan, Hükümet de yavaşlayan ekonomiyi desteklemek için ek reformları gündemine aldı.

Hong Kong:

Ticaret savaşları ve protesto gösterileri karşısında bozulan ekonomi, PMI Endeksinin 40,8 düzeyine kadar gerilediği ülkede, Hükümet resesyon riskine karşı ekonomiyi desteklemek için 2,4 milyar Dolar’lık bir teşvik paketi açıkladı.

Küresel ekonomide; yeni sorunlar, yeni belirsizlikler her geçen gün daha çok gün yüzüne çıkıyor. Suudi Arabistan’ın petrol tesislerine yapılan saldırı ile petrol fiyatları bir anda %20 artabiliyor. İran’ın sorumlu tutulması ile birlikte gözler yeniden İran’a çevrilebiliyor.

Veya bir bakıyoruz ki, İngiltere’nin 178 yıllık turizm şirketi, battığını açıklıyor ve tüm dünyadaki satışlarının üçte biri ülkemizde olan firmanın yarattığı zarar turizmcilerimizden tedarikçilere kadar ciddi bir maddi kayıp taşıyor. Bir bu eksikti dedirten bu ve benzeri öngörülemeyen olaylar, şüphesiz yeni sıkıntılar doğurmaktadır.

Bu noktada Türkiye’ye döndüğümüzde, bizde uzun bir süredir sürecin iyileştirilmesi için art arda çeşitli paketlerle, teşvikler sağlandı, sağlanmaya da devam ediyor. Sunumun içinde de yeni destekleri paylaşacağım ama öncesinde açıklanan 2019 yılı ikinci çeyrek büyüme verilerine bakalım.

BÜYÜME-YATIRIM İLİŞKİSİ

Bir önceki çeyreğe göre daha olumlu ancak -%1,5’luk bir küçülme söz konusu. Bugün dikkatinizi çekmek istediğim husus, büyüme yatırım ilişkisi.

Büyümenin harcamalar kaleminde yer alan yatırımların son 4 çeyrektir kesintisiz aşağı yönlü bir ivme sürdürdüğünü görüyoruz.

Üretimle, yatırımla, ihracatla büyümemiz gerekirken, tüketim harcamaları ile büyümeye çalışmamızın bir sonucu aslında bu durum. Özellikle de, son açıklanan veride; büyüme toparlıyor gibi görünse de, yatırımlardaki keskin gerileme, ciddiye alınması gereken bir düzeye kadar inmiştir.

Yatırım ortamını acilen yeniden canlandırmak zorundayız. Bunun için de evet faizlerin düşmesi önemlidir. Ancak, tek başına yeterli değildir. Olmadığını da görüyoruz. Eş zamanlı olarak, enflasyonun düşmesi, maliyetlerimizin azalması ve en önemlisi de yatırım ortamına dair şeffaflık ve güvenin sağlanması, yerli ve yabancı yatırımcıların kafasında soru işareti kalmaması çok önemlidir. Aksi takdirde, işsizlik oranını riskli seviyelerden aşağı çekmemiz güçleşecektir.

YENİ EKONOMİ PROGRAM

Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Berat Albayrak bu sabah Yeni Ekonomi Programı açıkladı ve ana mottosunu DEĞİŞİM olarak tanımladı. Geçen sene açıklanan tüm veriler revize edildi. Ben sizinle sadece büyümeyi paylaşacağım. 2019 yılı için yüzde 0,5, sonraki 3 yıl için yüzde 5’er olarak belirlendi. Elbette ki olması gereken Türkiye’nin %5 ve üstünde büyüyebilmesidir. Ancak, bu büyümeyi yakalarken, yatırımların artması, istihdam sağlaması eşzamanlı olarak gerçekleşmelidir. Sürdürülebilirlik ancak o zaman sağlanır.

Diğer yandan programda atılacak adımlar arasında yer alan,

KİT’lerin kamu maliyesine yüklerinin azaltılacak olması,

Etkin olmayan teşviklerin kaldırılacak olması,

Gıda enflasyonunun önleme tedbirleri arasında yer alan kooperatifçiliğin etkinleştirilmesi,

Tüm açıklanan son paketlerde, özellikle de cari açık açısından ar-ge’nin özel bir yer tutması,

İstihdama yönelik mesleki eğitim programlarını,

Son Meslek Komiteleri Ortak Toplantımızın ana gündemi olan Afrika Pazarı’nın değerlendirilmesi hususunun programa girmiş olması ve

Kamunun enflasyon hedefine uygun fiyatlama yapacağının açıklanmasını oldukça önemsiyoruz.

Dileriz, programda belirtilen hedefler yakalanır ve tedbirler başarıyla hayata geçirilerek beklediğimiz değişim gerçekleşir.

2023 SANAYİ VE TEKNOLOJİ STRATEJİSİ

Hükümet tarafından içinde bulunduğumuz sürece ilişkin önemli adımlar atılmaya devam etmektedir. Geçen hafta Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Sayın Mustafa Varank, 2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi’ni açıkladı. Küresel ekonomideki dönüşüme ayak uyduracak bileşenler ve Milli Teknoloji Hamlesi ile yeni bir sürece girilmiş, önemli hedefler belirlenmiştir.

300’den fazla yüksek teknolojide ürün grubunun üretilmesi, 1 Milyar $ değerini aşan Unicorm şirketler benzeri Türk Girişimci Sayısı için 10 Turcorn hedefinin konulması elbette ki çok önemlidir.

Ancak, bizi bu hedeflere ulaştıracak yola bir an evvel girmemiz ve konjonktürel durum ne olursa olsun o yolda hızla ilerlememiz gerekmektedir. Çünkü, dünya bizim hızına yetişemeyeceğimiz kadar hızlı bir dönüşüm içerisinde. Geç kaldık. Daha fazla geç kalmamalıyız.

STA İMZALADIĞIMIZ HEDEF ÜLKELERDEN 4 ÖRNEK 

Ticaret Bakanımız Sayın Ruhsar Pekcan tarafından da geçen haftalarda İhracat Ana Planı açıklanmış ve 17 hedef ülke belirlenmişti.

Söz konusu 17 hedef ülkeden bugün size 4 tanesini detaylandırmak istiyorum. 4 ülke de bizim STA imzaladığımız ülkeler. Ve İzmir’in ihracatında ilk 20 ülke arasında yoklar. Normal olarak STA ile bizim kazanç elde etmemiz amaçlanır. Baktığımızda; sadece Fas ile artan oranda net ihracatçıyız. Şili ile henüz yeni net ihracatçı olmuşuz. G.Kore ve Malezya ile net ithalatçıyız. Sektörel detaylara bakalım.

HEDEF ÜLKELERDEN G.KORE VE MALEZYA

Hem hedef ülke hem de STA imzaladığımız ve net ithalatçı olan 2 ülkenin ilk 10 ithalat fasıllarını çıkardık.

Sarı renk: İzmir’in ilk 10 ihracatında yer alan sektörler

Mavi: İzmir’in ikinci 10 ihracatında yer alan sektörler

Yani, İzmir adına bir avantaj söz konusu. Desteklenen sektörleri dikkate alıp, Lojistik maliyetleri de hesaba katarak, değerlendirilmesi gereken ülkeler arasında.

HEDEF ÜLKELERDEN ŞİLİ VE FAS 

Net ihracatçı olduğumuz Şili ve Fas’ın da ilk 10 ithalat kalemlerine baktık. Burada da sarı yoğunluğu öne çıkıyor. Ancak, yeni fasıllar için de önemli bir avantaj söz konusudur. Mutlaka değerlendirmeye çalışınız. Özellikle Fas ve diğer Afrika ülkeleri için, geçmiş dönem başkanımız Tamer Taşkın’dan da destek alabilirsiniz.  

GÜMRÜK BİRLİĞİ ETKİSİ

Gelelim en güncel konumuza. 1 Ocak 1996 tarihinde imzalanan Gümrük Birliği, mevcut haliyle sadece sanayi ürünleri ile işlenmiş tarım ürünlerini kapsamaktadır.

O nedenle, sizlere sadece imalat sanayinde AB ülkeleri ile yapılan dış ticaret rakamlarını göstermek istiyorum.

Dış ticaret açığı ile başladığımız 1996 yılından bugüne açığın azalarak geldiği ve nihayetinde 2018 yılında az da olsa fazla verdiğimiz görülmektedir.

Gümrük Birliği kararı alındığında 15 AB ülkesinin toplam ithalatından Türkiye’nin aldığı pay %1,7 iken, bugün 28 ülke ile %4’lere ulaşmıştır.

Kuşkusuz Gümrük Birliği Türkiye için; ekonomik, ticari, kurumsal, hukuksal ve finansal gibi birçok alanda olumlu etkiye sebep olmuş, belirli standart ve kalitede ürün üretimini sağlamıştır. 

Ancak sorun şu ki; 1996 yılında AB’nin üye sayısı 15 iken, bugün 28. Yani, 13 ülke daha anlaşma uyarınca Türkiye’ye gümrüksüz ihracat yapabiliyor. Üstelik söz konusu ülkeler, Türkiye ile benzer gelir ve üretim koşullarına sahip.

Her geçen gün güç kaybeden AB ülkelerini dikkate aldığımızda; Türkiye’nin bir an evvel AB’ye dahil edilmesi karşılıklı kazanç sağlayacaktır.

Çünkü, her ne kadar askıya alınmış olsa da AB’nin taraf olacağı TTIP gibi Vietnam ve Japonya ile son dönemde imzaladığı serbest ticaret anlaşmaları gibi anlaşmalar, Gümrük Birliği’nin revize edilmesini daha da elzem hale getirmektedir. AB’nin üçüncü ülkelerle yapacağı her STA, Türkiye için risk teşkil etmekte, rekabet gücüne sekte vurmaktadır.

TİM &KOSGEB İHRACATA İLK ADIM SEFERBERLİĞİ

Son slaytımızda ilk kez ihracat yapacaklar için bir destek duyurumuz olacak. Türkiye İhracatçılar Meclisi ile KOSGEB tarafından, küresel konjonktür dikkate alınarak, ihracata ilk adım seferberliği başlatılmış ve önemli destekler açıklanmıştır. Bunlar;

• Proje bazlı destek programının süresi en az 6 ay en fazla 24 ay.
• Toplam destek miktarı 300.000 TL.
• Destek oranı, personel gideri hariç olmak üzere %70 geri ödemesiz, %30 geri ödemeli olarak uygulanıyor.
• İşletmeler bu destekten sadece 1 kez faydalanabiliyorlar.

Detaylarına Kosgeb web sayfasından ulaşabilirsiniz diyerek, konuşmamı burada tamamlamak istiyorum.

Saygılarımla,

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı