2016 KASIM AYI MECLİS TOPLANTISI

KASIM MECLİS TOPLANTISI – 28.11.2016

Sayın Başkanım,

Sayın Prof. Dr. Kemal KOCABAŞ,

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoşgeldiniz.

Sayın Hocamıza verdiği kıymetli bilgiler için teşekkürlerimi sunuyorum. Türkiye için köy enstitüleri sürdürülmesi gereken çok önemli bir modeldi. Ne yazık ki, birçok değerimiz gibi onu da kaybettik ve acısını bugün hepimiz çekiyoruz.

TOPLANTILAR/ SLAYT 1-2-3

Kasım ayı içinde Odamızda çok önemli 2 toplantı organizasyonu yapıldı. İlki Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Vizyonu: Yerli Ekipman Üretimi Paneli, 130’u aşkın katılımcı ile gerçekleştirildi. Değerli fikirlerin paylaşıldığı panele ev sahipliği yapan Sayın Hüseyin Vatansever’e teşekkürlerimi sunuyorum.

İkincisi ise, Sanayi, 4.0 Zirvesi idi. Açılış konuşmasında bulunabildiğim Zirve’deki katılımcıların yoğunluğunu gördüğümde geleceğe dair biraz daha umutlandım. 160’ı aşkın katılımcı bu Zirveyi izledi. Çok değerli konuşmacılar akıllı fabrikalar, dijital dönüşüm ve üniversite-sanayi işbirliği fırsatlarına ilişkin görüşlerini paylaştılar. Zirveye ev sahipliği yapan Sayın Kamil Porsuk’a da teşekkürlerimi sunuyorum.

Ayrıca, yarın Devlet Malzeme Ofisi Daire Başkanı’nın katılacağı bir bilgilendirme toplantısı Odamızda yapılacaktır. İlgilenen üyelerimiz için toplantı saati 13.00’tür.

Yönetim Kurulları Ortak Toplantısında Odamızı temsil eden Sayın İbrahim Gökçüoğlu’na da teşekkürlerimi sunuyorum. Toplantıda gündeme gelen konular ve sonrasında çıkan haberlere ilişkin elbette ki söyleyecek, anlatacak çok şeyimiz var. Ama sadece şu kadarını bilmenizi isterim ki, Ege Bölgesi Sanayi Odası; ne dün, ne de bugün kanun dışı hiçbir faaliyetin içinde olmamıştır, yarın da olmayacaktır. Odamız, 5174 Sayılı Kanunun emrettiği kurallar çerçevesinde hareket etmektedir.

DÜNYADAN GELİŞMELER/ SLAYT 4

2008 küresel kriz sonrasında dünyadaki siyasi, sosyal ve toplumsal değişimleri hep birlikte gözlemledik. Şimdi dünya daha başka bir yöne doğru yol almakta. ABD’de tüm desteği arkasına alan Clinton karşısında yılın sürprizini yapan TRUMP ile daha korumacı, daha ırkçı söylemler gündeme gelmişti. Trumpla ilgili slaytın devamında kısa bir filmimiz olacak.

Evet bir diğer önemli husus Kanada ve AB arasında imzalanan CETA Anlaşmasıdır. AB ile Kanada arasındaki ticari sınırları kaldırmayı ve mal ticaretini kolaylaştırmayı amaçlayan üzerinde 7 yıldır çalışılan Kapsamlı Ekonomi ve Ticaret Anlaşması CETA imzalandı.  Karşılıklı olarak ticaretin %23 artması tahmin edilmektedir.

Tabi bu bizim açımızdan bazı handikaplar doğuracaktır. AB ülkesi olmayan Türkiye, AB’nin yaptığı anlaşmalarda taraf olmadığı halde, Kanada’ya AB’nin üye ülkeleri gibi gümrük kapılarını açmak durumunda kalacaktır. İşte bu noktada bir kez daha Gümrük Birliği Anlaşmasının kapsamının genişletilerek güncellenmesi gerektiği gerçeği ortaya çıkmaktadır.

Fransa’da keskin söylemleri ile bilinen Sarkozy’nin Cumhurbaşkanlığı ilk turumda elenmesi Türkiye lehine önemli bir gelişmedir. Sorunlu kredileri ile İtalyan bankalarının, Avrupa’yı bankacılık krizine sürüklemesinden endişe duyulmaktadır. Petrol zengini olan Venezüella yanlış politikalar ve petrol fiyatlarındaki düşüş ile birlikte ekonomisi resmen çökme noktasına gelmiştir. Türkiye’ye detaylıca bakacağız ama bir yanda AB krizine neden olan olaylar dizisi, diğer yanda sınır güvenliği Türkiye’nin riskini her geçen gün arttırmaktadır. Ortadoğu alev alev yanmaya devam etmektedir.

TRUMP’ın korumacı ekonomi politika söylemi ülkeleri farklı işbirliklerine yöneltmiştir. Bunun en açık örneği, Rusya’nın Çin ve Japonya ile Büyük Avrasya Girişimi işbirliği. Benzer şekilde Çin’in TPP’e alternatif işbirlikleri arayışı gösterilebilir.

TRUMP FİLMİ SLAYT 5

Trump’la ilgili 100 günde ne yapabilire ilişkin Business HT tarafından hazırlanan 2 dakikalık kısa bir film göstermek istiyorum.

DÜNYA TİCARET HACMİ ENDEKSİ/SLAYT 6

Dünyadaki gelişmeleri değerlendirirken şu slaytın verdiği mesajı iyi okumamız gerekmektedir.

2008 krizinin ardından, küresel ekonomiler yeniden bir türbülansa girdi ve dünya daralmaya, ticaret hacmi küçülmeye başladı. Yani büyüyememe ve malını satamama küresel bir soruna dönüştü. Yıllık büyüme %3 seviyesinde takılı kalırken, dünya ticaret hacmi endeksi %2’ler seviyesindeki artışını 2016 yılı ilk çeyrekte binde 3 artışa, ikinci çeyrekte ise binde 8 azalışa bırakmıştır. İşte bu da, biraz önce örneklerini verdiğim gibi yeni işbirliklerini, yeni arayışları ve yeni fikirleri öne çıkarmakta, seçilmeyecek olanı seçtirmekte, yapılmaması gerekeni yaptırmaktadır.

ŞANGHAY PAKTI / SLAYT 7

İşbirlikleri arayışı bizim de gündemimize girmiştir. Bilindiği gibi, Türkiye’nin AB ile müzakere süreci geçici olarak donduruldu. Son olarak AB İlerleme Raporu’nda Türkiye’ye dair ağır ithamların ardından Sayın Cumhurbaşkanı’nın Şanghay kartını açması yeniden Şanghay Paktı’nı gündeme taşımıştır. Çin ve Rusya’nın da olumlu tepki vermesi yeni bir heyecan yaratmıştır. O nedenle bugün sizlerle Pakta ilişkin biraz bilgi vermek istiyorum.

Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan ve son olarak Özbekistan'ın katılımıyla üye sayısını altıya çıkartmış, Pakistan, Hindistan aday ülke olup, Türkiye’nin de bu yöndeki iradesi ile Pakt genişlemeye doğru yol almaktadır. Zamanla enerji ve ekonomik işbirlikleri gündeme gelse de Pakt’ın önceliği ve misyonu güvenlik konusudur. Yaklaşık 12,5 trilyon dolarlık bir ekonomiye sahip olan Pakt, dünya nüfusunun %21,3’üne denk gelmektedir. Türkiye, ihracatının %5,4’ünü, ithalatının %23’ünü Pakt üyeleri ile gerçekleştirmektedir. 16,2 trilyon dolarlık ekonomiye sahip AB ile Türkiye; ihracatının yaklaşık %46’sını, ithalatının %38’ini yapmaktadır. Brexit ile yara almış olsa da AB ile tamamen kopmanın faturası ülkemize ağır gelecektir.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün muasır medeniyet hedefiyle uyumlu olan AB üyeliği biliyoruz ki, Türkiye için önemli bir çıpa’dır. Dolayısıyla tamamen ilişki kesilmemelidir. Üretimin doğuya kaymasından rahatsız olan batının gayretleri karşısında Türkiye’nin Asya pazarlarına açılması açısından Sanghay Paktı önemli bir hamle olsa da dengelerin doğru kurulması gerektiği inancındayım. Çünkü, Paktın önceliği ekonomik değil, bölgesel güvenliktir.

ŞHANGAY, TTIP, TPP, AB gibi birliktelikler; ülkelerin kendi aralarında kazan kazan temeline dayanır. Her birinin içinde yer almamız çıkarlarımız açısından önemlidir. Dünya Bankası geçmiş Türkiye Direktörü Martin Raiser’in dediği gibi AB’ye katılım, bir aşk ilişkisi değil, bir çıkar ilişkisidir.

TÜRK-ARAP ODASI/SLAYT 8

Bir başka işbirliği bizim çatı örgütümüz tarafından gerçekleştirildi. TOBB, Arap Odalar Birliği ile imzalanan anlaşma ile Türk-Arap Odası kuruyor. 22 ülke ile Türk iş dünyasının buluşturulması sağlanarak, ticaret ve yatırım ilişkilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Ümit ediyoruz ki, ihracat ve işbirliklerinin artışında etkili bir örgüt olur.

Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Oman gibi zengin Körfez ülkeleri ile Mısır, Libya, Tunus, Cezayir, Fas, Somali ve Sudan gibi Orta ve Kuzey Afrika ülkelerinin Odalar Birlikleri yer alıyor. Merkezi Beyrut’ta bulunan Arap Odalar Birliği’nin yayıldığı coğrafya, 378 milyonluk nüfusu ve yaklaşık 2,7 trilyon dolarlık bir ekonomik büyüklüğü temsil ediyor. 

KUR ETKİSİ / SLAYT 9

Türkiye’nin kurlarla sınavı ne yazık ki devam etmektedir. Türk Lirası, son 20 günde gelişmekte olan ülkeler arasında %10,7 ile en çok değer kaybeden para birimlerinden olmuştur. Önce TRUMP’ın sürpriz başarısı, ardından FED’in açıklamaları ile kurlar küresel piyasalarda adeta öngörülemez şekilde yükselmeye devam etmektedir.

Merkez Bankası’nın bu anlamda attığı son adım piyasalara biraz nefes aldırabilirdi. Ama Avrupa Parlamentosu’nun kararı Merkez Bankası’nın bu adımının olumlu etkisini götürdü. Ancak, şunu da unutmamamız gerekir ki, FED Aralık ayından itibaren faizleri arttırmaya başlayınca, bizdeki faizlerin de benzer yönde olası tepkisi, küresel olarak faiz artırım sürecine doğru hızla yol aldığımızı göstermektedir.

Vatandaştan, sanayiciye kadar herkesi olumsuz etkileyecek olan kur artışları karşısında, ne yazık ki işin uzmanı da, uzman olmayanı da konuşur hale geldi.

TWEET/ SLAYT 10

Sayın Bakanımız Mehmet ŞİMŞEK’in, “döviz kuru en az faiz, enflasyon ve ücretler kadar önemli bir barometredir” sözü, kurların özellikle gelişmekte olan ülkeler için ne kadar önemli olduğunu teyit etmektedir. Diğer yandan bir köşe yazarımızın tamamen siyasi amaçlı yapmış olduğu bir yorumda; “Dolar 3.30 olmuş. Olsun. Bize ne elalemin parasından. Amerika düşünsün” tweeti içler acısıdır. Ekonomiyle ve özellikle de kurlarla ilgili, Hükümet nezdinde 1 kişinin muhatap olup konuşması,  kamuoyunu bilgilendirmesinin çok daha sağlıklı olacağı inancındayım.

KURLAR VE ÖZEL SEKTÖR BORCU/ SLAYT 11

Ocak ayından itibaren kurlardaki harekete baktığımızda; yılın ilk gününe göre %17 değerlenen dolar ve %15 değerlenen Euro, sadece artan borç açısından sıkıntı yaratmamaktadır. Dövize bağlı hammaddeden, kullanılan elektriğe kadar her şeyin fiyatı artacağı için özel sektörün katlanması gereken maliyet çok daha büyük meblağlara ulaşmaktadır ki asıl sorun da budur.

Özel sektörün uzun vadeli ve kısa vadeli borçların 1 yıl içinde ödenmesi gereken miktarı 68.4 milyar dolardır. Özel sektörün toplam borcu 224 milyar dolar olup, bunun 16,8 milyar doları kısa vadeli borcudur.

CDS PRİMİ/ SLAYT 12

Ülkeler için kredi risk primi olarak adlandırılan CDS’e baktığımızda, yurtdışından 2016 yılında Türkiye’nin nasıl algılandığı da çok net ortaya çıkmaktadır. 11 ay boyunca aylık ortalama 249’un altına düşmeyen, son birkaç gündür 299’da kalan CDS primi, Türkiye’nin içinden geçmekte olduğu sürecin de zorluğunu göstermesi açısından önemlidir. Bu veri, bugün Rusya için 224, İtalya için 179, Almanya için 22 ve Venezüella için 4.399’dur.

SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ / SLAYT 13

Sinyal niteliğinde olan ekonomik göstergelerden biri de sanayi üretim endeksidir. Özellikle yıllık büyüme oranına ilişkin bir ön gösterge olarak bilinir. Son 3 yılın ortalamasına baktığımızda, toplam sanayi artışı %3,6’lardan önce %3’e bu yılın 9 ayı itibari ile de %1,8’lere kadar gerilemiştir. Kuşkusuz bu veri, 2016 yılında büyüme beklentilerini daha da aşağı çekmektedir. Alt kalemlere baktığımızda dayanıklı tüketim malının eksilere gitmesi, sermaye malı üretiminin %6 ve %8’lerden %1’i bile bulamaması içinde bulunduğumuz kısırdöngüyü en iyi şekilde özetlemektedir.

O nedenle, reformist adımlar ve kalıcı çözümler bizi en kötüden koruyacaktır. Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun bu anlamda toplanması önemli olup, çözüm üretecek konuların hayata geçirilmesini diliyorum.

İŞ YAPMA KOLAYLIĞI ENDEKSİ /SLAYT 14-15

Dünya Bankası tarafından her sene hazırlanan iş yapma kolaylığı endeksi, o ülkede bir işi hayata geçirirken hangi zorluklarla baş edilmek zorunda kalındığını anlatıyor. 190 ülke arasında geçen sene 63. sırada olan Türkiye, bu sene 69. sıraya gerilemiştir. Yani birçok endekste olduğu gibi ileri hamle yapacağımıza geriye doğru adımlar atıyoruz.

Ön sıralarda Birleşik Arap Emirlikleri, Makedonya, Meksika, Fas gibi ülkelerin yer alması ilk 20 ekonomi içindeki Türkiye adına üzüntü vericidir. Endeksin alt kalemlerine baktığımızda; Sınırlar arası ticaret, Yeni bir işe başlama, Kredi çekme, Yapı izinleri alma, Vergi ödeme ve İflasların çözümü hususunda oldukça işleri zorlaştırdığımız görülmektedir. Yatırımların artmasını istiyorsak, önce bizim bu kalemleri iyileştirmemiz gerekmektedir.

TOBB ETÜ BAŞARISI /SLAYT 16

TOBB ETÜ Üniversitesi’nin önemli bir başarısını sizlerle paylaşmak isterim. Yükseköğretim derecelendirme kuruluşu Times Higher Education’ın (THE) 2016-2017 Dünya Üniversiteleri sıralamasında Türkiye'den 18 üniversite yer almış, TOBB ETÜ henüz 2003 doğumlu olmasına rağmen bu üniversiteler arasında 7. olmuştur. TOBB olarak büyük gurur duyduk. Tebrik ediyoruz. 1000 kurum; öğretim kalitesi, araştırma etkisi, uluslararası görünüm ve endüstri bağlantıları gibi kriterlere göre değerlendirilmiştir.

TOBB NEFES KREDİSİ PROJESİ /SLAYT 17

Son aylarda piyasalarda yaşanan sıkıntıları dikkate alan TOBB, KOBİ’lerin içinde bulunduğu finansman sorunlarının giderilmesine katkı sağlamak üzere oda ve borsaların katılımı ile kapsamlı bir proje gerçekleştirmiştir. Söz konusu proje ile her oda /borsa imkanları ölçüsünde yıllık %7,50 faiz oranından 1 yıl vadeli mevduat hesabına para yatırabilecek. Krediler yüzde 9.9 faizle 100 ila 150 bin lira limitli olacak. 10 milyarlık kredi için bankalara teminatı, yüzde 85 oranında Kredi Garanti Fonu (KGF) dolayısıyla devlet vermiş olacak. Bankaların burada riski sadece yüzde 15’tir. Ümit ederiz ki, adı üstünde bu proje, KOBİ’lerimize nefes aldırır ve çorbada bizlerin de tuzu olur. Kredi Garanti Fonu’nun kefalet limitlerini artırmış olması bu anlamda önemlidir.

Diğer yandan, malum süreç sonrasında kamuda yaşanan tasfiyelerden dolayı, sanayicinin muhatap bulamadığı KOSGEB’le ilgili atamaların da en yakın zamanda gerçekleşmesini diliyorum.

PROJE BAZLI TEŞVİKLİ YATIRIMLAR /SLAYT 18

Yatırımlarda proje bazlı devlet yardımlarına ilişkin karar Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna göre; slayttaki söz konusu desteklerden yararlandırılacaktır. Üretim kapasitesi yetersiz olan ürünlerde arz güvenliğini sağlama, teknoloji kapasitesini geliştirme, yüksek katma değerli olma, ithalat bağımlılığını azaltma gibi nedenlerle hazırlanan teşviklerde, asgari sabit yatırım tutarı 100 milyon ABD Doları olan yatırımlar desteklenecektir.

ÇOCUK İSTİSMARI /SLAYT 19

Geçen haftalarda bir konu gündeme geldi ki, konuşmaktan, çocuklarımızı savunma ihtiyacı hissetmekten utandım. Eminim ki, sizler de aynı şeyleri hissettiniz. Çocuk istismarına yönelik TBMM’de halkın oyuyla seçilen vekillerimizin verdiği önergeden büyük üzüntü duydum. Çocuklarımızın geleceğine bu şekilde ipotek konulmasından, bunun altına imza atılmasından geleceğimiz adına endişelendim. “Geleceğimizi Karartmayalım” diye bir bülten hazırladık. Böyle bir karara asla ve kata onayımızın olmadığını, olmayacağını belirttim. Ortak aklın bir sonucu olarak karar iptal edildi. Keşke hiç dile getirilmeseydi. Bundan sonraki süreçte, bir daha bu tür konuların ülkemiz gündeminde olmamasını ve çocuk istismarına yeltenenlerin de en ağır cezayla cezalandırılmasını diliyorum.

LİDERLİK ANKETİ / SLAYT 20

Liderlik pozisyonunda bulunan Yönetim Kurulu Başkanı olarak şahsımın, daha etkin bir yönetim sergilemesine ilişkin her sene meslek komitesi üyelerimizin değerli görüşlerine başvurduğumuz bir liderlik anketi yapıyoruz. Bu seneye ilişkin sonuçları da sizlerle paylaşmak istedim. Cevap verme nezaketinde bulunan arkadaşlarım için teşekkür ediyorum. Verilen her mesaj yerine ulaşmıştır.

Konuşmamı burada noktalarken, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Ender YORGANCILAR 

Yönetim Kurulu Başkanı