2018 EKİM AYI TOPLANTISI

2018 EKİM AYI TOPLANTISI

25 Ekim 2018

EKİM MECLİS KONUŞMASI – 22 Ekim 2018

 

Sayın Başkanım,

Geçmiş Dönem Başkanlarımız,

Yüksek İstişare Kurulu Üyelerimiz,

Onur Üyelerimiz, Meclisimizin Çok Değerli Üyeleri,

Basınımızın Kıymetli Temsilcileri,

Yönetim Kurulumuz adına, sizleri sevgi ve saygıyla selamlıyorum. Hoşgeldiniz.

PLAKET TAKDİMİ

Sanayiciler Kulübümüzün masa örtülerini ücretsiz olarak yapan Meclis Üyemiz Fatih GÜVEN'e değerli katkıları için teşekkür ediyoruz.

29 EKİM/ SLAYT 1

100. yılımıza 5 kala 29 Ekim Cumhuriyet Bayramımızı haftaya kutlayacağız. Geride kalan 95 yılın ardından aslında elimizdeki nimetin, edindiğimiz kazanımların bugün dahi ne kadar farkındayız emin değilim. Bu vesile ile başta Ulu Önder Mustafa Kemal ATATÜRK olmak üzere, geçmişten bugüne tüm şehitlerimizi rahmetle, saygıyla ve şükranla anıyor, gönülden “Yaşasın Cumhuriyet” diyoruz.

DÜNYADAN HABERLER/ SLAYT 2

Dünyadan haberlerle başlayalım ve aslında geleceğe dair endişelerin sadece ülkemizde olmadığını gösterelim.

“Küresel ekonominin suyu ısınıyor” cümlesini teyit eden son raporlardan bazı alıntılar yapmak istiyorum:

  1. IMF Dünya Ekonomik Görünüm Raporu ile yükselen jeopolitik riskler ve ekonomik risklerin büyümeyi baskıladığını, Küresel Finansal İstikrar Raporu ile krize yönelik işaretlerin güçlendiğini,
  2. Dünya Bankası, ticaret savaşları ile küresel büyümenin zarar göreceğini,
  3. Uluslararası Enerji Ajansı, daralan arzın ve ticaret savaşlarının ekonomik büyümeyi daraltacağını,
  4. IMF Başkanı Lagarde; “Mesajımız net: Tansiyonu düşür, iletişime ve reforma açık ol.. Kur ya da ticaret savaşları sonucu aralarında Çin'in tedarik zincirinde bulunan ülkeler dahil 'pek çok masum izleyiciye' de zarar gelebileceğini”
  5. S&P, yayınladığı rapor ile Türkiye’nin resesyona (2 çeyrek üst üste küçülme hali) girmiş olabileceğini,

REVİZE EDİLEN BÜYÜME ORANLARI/ SLAYT 3

OECD ve IMF büyüme tahminlerini revize ederek 2019 yılı için Türkiye’de büyümenin 0,5’e kadar düşeceğini belirtmiştir. Yeni Ekonomik programda 2019 yılı için %2,3 öngörülmüştür.

%5’lerden, sıfıra ve hatta negatife düşmek kuşkusuz dengelerimizi bozacaktır. Ve 2019 yılının nasıl geçeceğini de bu tablo işaret etmektedir.

CAPITAL CEO CLUB/ SLAYT 4

Capital dergisi tarafından yapılan ülkemizdeki 223 CEO’nun katılım gösterdiği konjonktürel ankete göre verilen cevaplar da bugüne ayna tutmaktadır.

CEO’LARI EN ÇOK ZORLAYAN 3 KONU

  1. Kurdaki oynaklık
  2. Borç çevirme sorunu
  3. Likidite sıkıntısı

CEO’LARI EN ÇOK KORKUTAN 3 KONU

  1. Borç çevirme sorununun artması
  2. Talebin durması
  3. Batıkların artması

Dileriz ki, bu korkular, endişeler gerçekleşmez.

TOBB&TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ ORTAK TOPLANTISI / SLAYT 5

Kuşkusuz CEO’ların yaşadığı sorunları bugün hepimiz yaşıyor ve hissediyoruz. İşte bu nedenle, Salı günü İstanbul’da TOBB ve Türkiye Bankalar Birliği’nin Ortak Yönetim Kurulları toplantısı gerçekleştirildi. Orada endişeler paylaşıldı. Neler yapılabilir değerlendirildi. Bazı bölümleri bugün sunumda sizlerle paylaşmaya çalışacağım.

FİNANSMAN İMKANLAR ZORLAŞIYOR/ SLAYT 6

İçinde bulunduğumuz süreçte kabul etmeliyiz ki, finansman imkanlar her geçen gün zorlaşıyor. Nasıl mı?

  1. Uluslararası likidite azalıyor
  2. Yurtdışı borçlanma pahalı
  3. Petrol fiyatları artıyor
  4. Ticarette korumacılık artıyor
  5. Dışarıda borçlanma imkanı sınırlı
  6. Kredi notu düştü
  7. Uluslararası siyasi ve jeopolitik riskler ve terör güncelliğini koruyor.

PİYASALARA YANSIMASI/ SLAYT 7

Bu sürecin piyasalara yansımasını her bir firma, her bir KOBİ farklı düzeyde olsa da yaşıyor. Ana başlıklara baktığımızda;

  1. Dış finansmanın sürdürülmesi
  2. Piyasalarda oynaklık
  3. Kamu kesimi borçlanma ihtiyacı
  4. Büyümenin sürdürülmesi
  5. Öngörülebilirlik
  6. Kur riski
  7. Enflasyon
  8. Faizin düzeyi
  9. Likidite
  10. Aktif kalitesi
  11. Sermaye yeterliliği sorunları endişeleri artırmaktadır.

PİYASA ÖRNEKLERİ/ SLAYT 8

Ana başlıkları verdik ama mikro düzeyde bizlere yansıyanları da örneklemek isterim:

  1. Kredilerin uzun vadede 4-5 aya kadar düşmesi
  2. Maliyetin nakdi kredilerde %35-40’a, teminat mektuplarında %2-5 çıkması
  3. Akreditif ve teminat mektuplarının muhabir bankalarca kabul edilmemesi
  4. Kapa-aç yapılan kredilerin, söz verilmesine rağmen yeniden açılmaması
  5. Tahsisli kredi/teminat limitlerinin gerekçe gösterilmeksizin iptal edilmesi
  6. Süresi olan teminat mektuplarının ve DBS limitlerinin geri çağrılması
  7. Mevcut kredilere ilave teminatlar istenmesi
  8. Teminat mektubu komisyonlarının %0,5’ten %2-5 arasına yükselmesi,
  9. «Kredi tahsis ve değerlendirme ücreti» adı altında 6 ayda birçok yüksek ücretler talep edilmesi,
  10. POS ücretlerinde artış ve çoklu kullanımlarda katlanan masrafla

KREDİ TASFİYE ORANLARI/ SLAYT 9

Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’nin verileri de, içinde bulunduğumuz durumun reel sektöre yansımasını açık bir şekilde göstermektedir. Tasfiye olunan kredileri sektörel bazda değerlendirdiğimizde; sanayi sektöründe; tasfiye edilen kredilerin %23 ile ilk sırada yer aldığını gördük. Onu bireysel krediler ve perakende, ticaret kredileri izlemektedir.

Yani şu anda sanayi sektörünün içinde bulunduğu durumu anlatmak açısından başta PMI olmak üzere sanayiye ilişkin göstergelerdeki olumsuzluk önemli işaretlerdir. O nedenle, reel sektör için atılacak her adım, bu süreci daha az hasarla atlatmamızı sağlayacaktır. Aksi takdirde, borç krizi bankalarımızı da zor duruma düşürecektir.

BANKACILIK SEKTÖRÜ/SLAYT 10

İçinde yaşadığımız sorun bir borçlanma sorunu ve bunu bankacılık göstergelerinde de çok net görmekteyiz. Mevduatlar içinde kredilerin payı %121’dir. Yani bankalarımız 100 birim mevduat toplayıp, 121 birim kredi dağıtmış. Bu oran gelişmiş ülkelerde %77, gelişmekte olan ülkelerde %96 civarındadır.  Biz de ise bu oran %120’i aşmış bulunmaktadır. Bu da, bankaları yeni kredi kullandırmada zorlamaktadır. 

Ancak şu bir gerçek ki, KOBİ kredileri kriz dönemlerinde en olumsuz etkilenen kredi türüdür. O nedenle, KOBİ’lerin bu süreçte beslenmesi büyük önem taşımaktadır.

SON ATILAN ADIMLAR/ SLAYT 11

İşte bu noktada, Hükümet tarafından koruyucu ve önleyici adımlar atılmaya çalışılmaktadır. Firmalarımızın nefes almasını sağlayan bu uygulamaları önemsiyorum. Diğer yandan, art arda konkordato haberleri alıyoruz. Akıllarda şüphe oluşturan varsa içlerinde kötü niyetlilerin ayıklanmasını özellikle talep ediyorum. Şöyle hızlıca bazı önemli adımlara bakalım:

  • Türkiye Bankalar Birliği'nin tavsiye niteliğindeki kararına göre; bankalar ve diğer finansal kuruluşlara toplam nakit kredi borcu 15 milyon TL'nin altında olan işletmelerden belli şartları sağlayanlar vadesi gelen taksitleri 24'aya kadar vadelendirebilecek.
  • Kredi Garanti Fonu (KGF) tarafından kefalet verilmiş kredilerde, kredi veren kredinin açılış tarihinden başlamak üzere işletme kredilerinde 96 ay, yatırım kredilerinde ise 156 ayı aşmamak kaydıyla birden fazla yapılandırma yapabilecek ve kredi vadesini değiştirebilecek.
  • Uzun bir süredir bizim de taleplerimiz arasında yer alan Kalkınma Bankası; «Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası Anonim Şirketi» olarak faaliyetlerine daha etkin bir şekilde TBMM’de kabul edilen yasa ile devam edecek.
  • "2019-2021 Dönemi Yatırım Programı Hazırlıkları" kapsamında Cumhurbaşkanlığı genelgesi ile "Zorunlu haller dışında yatırım programına yeni proje alınmayacak"
  • Doğal gaz dağıtım şirketleri tarafından abonelerden talep edilen, abone bağlantı bedeli kapsamındaki sayaç bağlantı malzemeleri ve sayaç montaj bedelleri bu kapsamdan çıkarıldı.
  • Döviz cinsinden ve dövize endeksli kredilerin Türk lirası cinsinden yapılandırılması halinde, yapılandırma tarihindeki Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınacak.
  • Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin; işletme kredilerinin vadesi asgari 6 ay, anapara ödemesiz dönemi en fazla 1 yıl olmak üzere, azami 5 yıl olarak belirlendi. Yatırım kredilerinin vadesinin de asgari 6 ay, anapara ödemesiz döneminin en fazla 3 yıl olmak üzere azami 10 yıl olması kararlaştırıldı. Ödemesiz döneme ilişkin faizlerin azami 1 yıllık dönemler sonunda tahakkuku esas olacak. İhtiyaç duyulması halinde ödemesiz döneme bir ay ilave edilebilecek.
  • KOSGEB, fazla talep gelmeyen alanlardaki destek programlarını "İşletme Geliştirme Destek Programı" başlığı altında toplayarak, sanayici, girişimci ve KOBİ'ler için yeni bir imkan sağladı.
  • Türkiye, çelik ithalatındaki artıştan yurtiçi üreticileri korumak amacıyla ithalata kota getirdiğini ve kotayı aşan çelik ithalatına 17 Ekim itibarıyla yüzde 25 ek gümrük vergisi getireceğini Dünya Ticaret Örgütü'ne (WTO) bildirdi. 

Ülkemiz zor günlerden geçiyor ve topyekün bu zorluğu aşabiliriz. Yeter ki, doğru adımları atabilelim.

ENFLASYONLA MÜCADELE KAMPANYASI/ SLAYT 12

Sizlerin de takip ettiği gibi enflasyonun %25 seviyelerine gelmesi karşısında Hazine ve Maliye Bakanlığımız diğer bakanlıkların da desteğini alarak enflasyonla mücadele kampanyasını başlattı. Bu noktada slaytta gördüğünüz indirim ve kolaylıklar sağlanacak.

  • 1 Ağustos'tan itibaren geçerli olmak üzere kredi faizlerinde yüzde 10 indirim yapılacak.
  • TSE ve TPE hizmetleri için ilan edilen %25’lik indirim 2019 sonuna kadar sürecek.
  • Yerlileşme programı kapsamında 1,5 milyar liralık yatırıma destek verilecek.
  • Makine ve Teçhizat yatırımına %25’e kadar ilave destek sağlanacak.
  • KOSGEB borçlarına erteleme süresi 3 ay daha uzatılacak.
  • İşletmelerin TL cinsi kredilerinde yüzde 14'e kadar finansman desteği verilecek.
  • İhracat yapacak olan KOBİ’lere 200 bin dolara kadar 180 gün vadeli libor oranında destek verilecek.
  • Zincir marketler 50 üründe 2 ay %10 indirim yapacak.
  • Çaykur zam yapmayacak.
  • Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu, ekmeklik buğday unu çuval fiyatını 85 TL olarak belirledi.
  • Et ve süt kurumu yüzde 10 indirim yapacak. Ucuz et projesi devam edecek.
  • Atatürk Orman Çiftliği 14 üründe yüzde 10 indirim yaptı.
  • Sıvı ve toz gübrelerde yaklaşık 35 çeşit üründe yüzde 10 indirim yapıldı.
  • Toprak Mahsulleri Ofisi pirinci yüzde 20-40 indirimle arasında satmaya devam edecek. 
  • Enflasyonlamucadele.org.tr internet sitesinden indirimler takip edilebilecek.
  • BDDK, Merkez Bankası, Bankalar Birliği ile koordinasyon kuruldu.

 KAMPANYAYA DAHİL OLAN ÜRÜNLER/ SLAYT 13

TOBB tarafından belirlenen ve sizlere de mail yolu ile iletmiş olduğumuz Enflasyonla Mücadele Kampanyası kapsamındaki ürünler slaytta yer almaktadır. 365 Oda/Borsamız ile üretim gerçekleştiren üyelerimizin İndirim Kampanyası’na katkıda bulunmaları için TOBB tarafından bir çağrıda bulunuldu. Enflasyon sepetinin içinde yer alan söz konusu ürünlere yönelik 3 ay süreyle en az %10 indirim yapacak üyelerimize şimdiden teşekkürlerimizi sunuyorum. 

Bununla birlikte, sanayi elektriği ve doğalgaz için bizim de indirim talebimizi tekrarlamak isterim.

Ümit ederim ki bu zorlu süreci birlikte aşabiliriz. Ancak, şunu belirtmekte de fayda görmekteyim. Ülkemizin başta enflasyon olmak üzere en önemli başlıklarında uzun vadeli çözümlere ihtiyacımız vardır.

NE YAPILABİLİR? EXİMBANK KREDİLERİ /SLAYT 14

Rakamlarla sizlere geldiğimiz noktayı anlatmaya çalıştım. Bu süreçte ne yapılmalı ki, en az hasarla bu durumu atlatabilelim. Öncelikle çıkış kapımız ihracat ve dolayısıyla da Eximbank kredilerinde sağlanacak kolaylıklar KOBİ’lerimiz için bir umut olacaktır. Peki ne yapılmalı?

  1. Exim kredilerinin teminat mektubuna bağlı değil, kredi değerlendirmesi ile bankacılık usullerine göre kullandırılması,
  2. Reeskont kredileri için ihtiyaç duyulan teminat mektuplarına çok yüksek komisyonlar talep edilmesi,
  • A sınıfı müşteriler için %1,5-2,0
  • Diğer müşteriler için %2,5-4,0
  1. Afrika, Uzak Doğu, Latin Amerika gibi uzak/riskli pazarlarda alacak sigortasının yaygınlaştırılması ve risk primlerinin sübvanse edilmesi,
  2. Reeskont kredilerinde bloke oranının %2,75’ten %4,5’a çıkarılması,
  3. Yıllık hesap durum güncellenmesi için yeminli onaylı hesap durum belgesi (tam tasdik/bağımsız denetim raporu olmasına rağmen) istenmesi.

JP MORGAN/ SLAYT 15

2 hafta önce yapılan Dünya Bankası toplantılarında JP Morgan danışmanlık firmasınca yatırımcıların Türkiye’de alınan önlemlere ve 12 aylık geleceğine nasıl baktıklarına ilişkin bir anket yapılmış.

Ankete katılan yatırımcıların sadece yüzde 4’ü alınan önlemlerle istikrar sağlanabileceğini, yüzde 12’si önlemlerin başlangıç için olumlu olduğunu ama bankalara destek programıyla devamının gelmesi gerektiğini belirtmiş.

Katılımcıların yüzde 38’i ise “Türkiye’deki makroekonomik politikalar ne kadar güçlü olursa olsun, eğer devletin kurumsal kapasitesi ve değişimi ile desteklenmezse geçici sonuç verecektir” diye yanıtlamış.

Ankete katılanların yüzde 46’sı alınan önlemlerin gerekenin altında kaldığını ve önümüzdeki süreçte sürekli borç çevirme sıkıntısının gündemde kalabileceğini kaydetmiş.

Uluslararası yatırımcıların Türkiye’ye ilişkin bakışını özetleyen bu tablonun yakın zamanda değişmesi en büyük dileğimizdir.

Diğer yandan, adını artık herkesin öğrendiği McKinsey danışmanlık firması Ren-Vestfalya Teknik Yüksek Okulu ve Aachen Dijital Yararlılık Merkezi ile birlikte bir rapor yayınladı. Özellikle tekstil ürünlerinde hem hız, hem otomasyon hem de maliyetler açısından Türkiye’de üretim yapmanın başta Çin olmak üzere diğer Asya ülkelerine göre daha avantajlı olduğunu kamuoyuna duyurdu. Ümit ederim ki, bu açıklama Türkiye’de tekstil sektöründe katma değerli üretime katkı koyar.

Bizleri umutlandıran bir gelişme de SOCAR-STAR RAFİNERİSİ’nin açılışıdır. Cuma günü Türkiye ve Azerbaycan kardeşliğini güçlendiren Sayın Cumhurbaşkanların katılımı ile açılan STAR Rafinerisi yılda 10 milyon ton ham petrol işleme kapasitesiyle cari açığa katkı koyarken, İzmir’e de güç katmaktadır. Emeği geçenlere teşekkür ediyor, önce üretim diyoruz.

Yatırımın aynı zamanda Türkiye’nin ilk özel endüstri bölgesi kapsamına alınması da sürecin sorunsuz yürümesi adına önemli bir karar olmuştur.

EBSO KAPASİTE DURUM RAPORU 3. ÇEYREK/ SLAYT 16

Değerli Arkadaşlar,

EBSO olarak üç ayda bir yaptığımız kapasite kullanım oranını belirlediğimiz, beklentiler ve gerçekleşmeleri takip ettiğimiz, Odamızın İmalat Sanayiinde Kapasite Durum Raporu çalışmasının 3. çeyrek değerlendirmesini tamamladık. Makro göstergelerin bozulmaya başladığı 3. çeyrekte üyelerimizin vereceği cevaplar oldukça önem taşımakta idi.

192 üyenin katılımı ile belirlenen Kapasite kullanım oranı 2018 üçüncü çeyrekte %62’dir. Bir önceki çeyrekte %68 idi.

Verilen cevaplardan; üretim, satış, ihracat ve istihdamdaki gerçekleşmelere göre oluşturduğumuz imalat sanayi durum endeksi ile TUİK sanayi üretim endeksinden yola çıkarak büyüme oranına dair de tahminde bulunabiliyoruz. Buna göre 3. çeyrek büyüme oranı için tahminimiz 1 seviyelerinde daralmaya doğru yol aldığımızdır.

2018 III.ÇEYREKTE NET GERÇEKLEŞME/ SLAYT 17

Ekranda gördüğünüz başlıklarda net gerçekleşme oranlarını da belirliyoruz. (arttı-azaldı diyenlerin farkı)

Üyelerin %84’ü 2018’in 3. çeyreğinde ilk sırada, hammadde fiyatlarının arttığını ifade etmiştir. Onu, birim maliyetler ve satış fiyatları izlemiştir. III. Çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre dolar kurundaki %28’lik artış bu cevapları da teyit etmektedir.

2018 IV.ÇEYREK İÇİN NET BEKLENTİ /SLAYT 18

Çalışmada 4. çeyreğe ilişkin beklentileri de görebiliyoruz. Üyelerin, bir önceki çeyrekten daha yüksek bir oran ile %74,5’i 2018 yılının dördüncü çeyreğinde birim maliyetin yine ilk sırada artacağını belirtmiştir. Bunu, hammadde ve satış fiyatı izlemektedir. Bu da son çeyreğe ilişkin beklentilerin çok daha olumsuz olacağının üyelerimizce göstergesidir.

LİDERLİK ANKETİ/ SLAYT 19

Bildiğiniz gibi yılda bir kez Odaya olan sorumluluğumun bir gereği olarak sizlere beni değerlendirmeniz için bir anket gönderiyorum. 2018 sonuçlarını tamamladık. Ankete başladığımız ilk yıl ve bugün geldiğimiz 2018 yılını Meslek Komitelerinden gelen cevaplara göre analizimizde, genel ortalamanın %85,7’den %90,4’e çıktığını gördük.

Anketi doldurarak liderlik seviyemi %90’nın üstünde bir başarı çizgisine oturtan, değerli görüşlerini paylaşan üyelerimize teşekkür ediyorum. Bir kez daha sağlığımla ilgili nazik görüşleriniz için ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Mesajlarınızın yerine ulaştığını bilmenizi isterim.

TOPLANTI DUYURUSU

Hatırlarsanız Meclisimizin teklifi üzerine Odamızda “Sanayi 4.0 ve Dijitalleşme Çalışma Grubu” kurmuştuk. Grup, Atilla Sevinçli’nin başkanlığında ilk etkinliğini gerçekleştiriyor. “Karanlık Fabrikalara Doğru” konulu toplantının Çarşamba günü 16.30’da Odamızda gerçekleştirileceği bilgisini de vermek isterim.

GÖZTEPE

Süper Lige fırtına gibi giren ve son olarak Beşiktaş’ı da devirerek Beşiktaş ile aynı puanla 6. sırada yer alan Göztepe’yi gönülden kutluyor, başarılarının devamını diliyorum.

VİDEO

Ülkemizde hayat ne yazık ki çok kolay olmuyor ve gündemin ağırlığı ister istemez üstümüzde baskı kuruyor. Ama her ne olursa olsun hayat devam ediyor ve biz sahip olduklarımız için şükretmeyi bilmek zorundayız. İşte konuşmamı 3 dakikalık hayata ilişkin bir video ile tamamlamak istiyorum.

Saygılarımla,

Ender YORGANCILAR

Yönetim Kurulu Başkanı

Başkana Ulaşın