TR - BAE Menşe İspat Belgesi

Türkiye Cumhuriyeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Arasında Ekonomik Ortaklık Anlaşması Çerçevesindeki Ticarette Eşyanın Tercihli Menşeinin Tespiti Hakkında Yönetmelik (23.07.2023 t. 32257 s. R.G.) ile Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında yapılacak ticarette, eşyanın anlaşma kapsamında menşeli olduğunu ispat etmek üzere düzenlenen, 1 Eylül2023 tarihi itibariyle yürürlüğe konan, Gümrük İdaresince ya da bu idare tarafından yetki verilen kuruluşlarca düzenlenip gümrük idarelerimizce vize edilen belgedir.

Düzenleme Şekli

• İhracatçı veya yetkili temsilcisi,  Menşe İspat Belgesini kurallara uygun olarak, İngilizce olarak ihracatçı ülkenin ulusal mevzuat hükümleri çerçevesinde doldurulur.
• Menşe İspat Belgesinde bulunan bütün hanelerin beyan edilmesi zorunludur. Bu alanlar ihracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcileri tarafından eksiksiz doldurulur. 
• Belgede kayıtlı eşyanın, tanınmalarına olanak verecek kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.
• Menşe İspat Belgesinin 2 no.lu hanesinde ihracatın gerçekleştirildiği ülke olarak Türkiye, ithalatın gerçekleştirildiği ülke olarak Birleşik Arap Emirlikleri beyan edilerek doldurulur.
• Belge kapsamına giren her bir eşyaya sıra numarası verilir ve sıra aralarında boşluk bırakılmaz. Belgenin elle hazırlandığı durumlarda; son kaydın hemen altına sonradan bir ilave yapılmasını önlemek üzere yatay bir çizgi çekilerek kullanılmayan yerler çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
• Belgede kayıtlı eşyanın, tanınmalarına olanak verecek kesinlikte ve ticari deyimleri ile hiçbir tereddüde yer vermeyecek açıklıkta cins, nevi, nitelik ve miktar olarak ayrıntılı bir biçimde beyan edilir.
• Elektronik sistem üzerinde TR – UAE Menşe İspat Belgesi düzenlenmesi için beyanda bulunulan eşyanın menşeinin tespitini teminen, eşyanın imalatında kullanılan menşeli olmayan girdilere uygulanan işçilik veya işlemin Ek-II’de yer alan listede belirtilen şartları sağladığını ispatlayan ve eşyanın imalatında kullanılan Türkiye veya Birleşik Arap Emirlikleri menşeli girdiler ve bu girdiler üzerinde gerçekleştirilen işçilik veya işlemleri gösteren tüm bilgi ve belgeler ile birlikte, ihracata ait diğer belgeler gümrük idaresi tarafından ya da Bakanlıkça yetki verilen kuruluşlarca kontrol edilmesi için elektronik sisteme yüklenir. İlgili mevzuat uyarınca elektronik olarak düzenlenen ya da beyanda kullanılmak amacıyla elektronik ortama aktarılmış bu belgelerin ve talep edilmesi halinde asıllarının, Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşların doğrudan erişimine hazır halde tutulması zorunludur.
• Menşe ispat belgesinin elle doldurulduğu durumlarda da söz konusu belge ve bilgiler, gümrük idaresi ya da Bakanlıkça yetkilendirilmiş kuruluşlara normal usulde ibraz edilir ve saklanır. Bu türde belge ve bilgiler 27/10/1999 tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununda öngörülen belge saklama sürelerine tâbidir.
• Menşe Belgesi Odamıza onaya geldiğinde, Odamız, ürünlerin menşe statüsünün ve diğer koşulların yerine getirildiğinin kontrolü için her türlü delil talebinde bulunma ve ihracatçının hesaplarında denetleme yapma veya gerekli görülen başka herhangi bir kontrol hakkına sahiptir.
• İhraç belgeleri ve dolaşım belgelerinden üçüncü ülkelere gönderileceği anlaşılan eşya için TR – UAE Menşe İspat Belgesi onaylanamaz ve vize edilemez.
• İhracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisince, menşe ispat belgesinin (11) numaralı “Declaration by the Exporter” (İhracatçı Beyanı) alanı doldurulur ve imzalanır. İmzalanan belgenin bir kopyası ihracatçı tarafından mer’i mevzuatta öngörülen belge saklama süreleri saklı kalmak kaydıyla en az üç yıl saklanır.

TR - UAE Menşe İspat Belgesi ve başvuru formunun doldurulmasında el yazısı kullanılması halinde;

• Formlar, açık ve okunaklı şekilde matbaa harfleriyle ve mürekkeple doldurulur. Bu durumda, form üzerinde silinti ve değişikliklere izin verilmez.
• Değişikliklerin, doğru olmayan kayıtların üzeri çizilerek gerekli düzeltmelerin eklenmesi suretiyle yapılması gerekir. Bu şekilde yapılan düzeltmelerin belgeyi dolduran kişi tarafından parafe edilmesi ve gümrük idaresi tarafından tasdik edilmesi icap eder.
• Ürünlerin tanımı, bu amaçla ayrılmış kutu içine boş satır bırakılmaksızın yapılmalıdır. Eğer kutunun tamamı dolmaz ise, tanımın son satırının altına bir yatay çizgi çekilerek boş alan, çapraz bir çizgi ile kapatılmalıdır.
• Belgenin elle hazırlandığı durumlarda; son kaydın hemen altına sonradan bir ilave yapılmasını önlemek üzere yatay bir çizgi çekilerek kullanılmayan yerler çapraz bir çizgiyle iptal edilir.
• Elektronik sistem üzerinden düzenlenen TR - UAE Menşe İspat Belgelerinde, (11) numaralı alan haricindeki tüm kısımlardaki bilgiler elektronik ortamda oluşturulur. Vize işleminin tamamlanmasından sonra, ihracatçılar veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcilerince, elektronik sistem üzerinde yer alan bilgilerin, bu maddede belirtilen şekil şartlarını taşıyan ve bu maddede belirtilen şekilde temin edilen yeşil meneviş zeminli matbu TR - UAE Menşe İspat Belgesi üzerine yazıcı vasıtasıyla dökümü alınır ve belgenin (11) numaralı alanı doldurulur ve imzalanır. Elektronik sistemde oluşturulduktan sonra dökümü alınan belge üzerinde herhangi bir ekleme, düzeltme veya silinti yapılamaz.

Ticaret ve Sanayi Odalarınca Yapılacak Tasdik İşlemleri

İhracatçılar veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcileri tarafından yukarıda belirtilen kurallara ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak doldurulan, e-imza ile elektronik ortamda Oda onayına gönderilen dolaşım belgeleri, yurt dışı satış faturası ve tesvik edici diğer belgeler ile imalatçı firmanın farklı olması durumunda imalatçı faturası elektronik ortamda Oda onayına gönderilenn belge ile birlikte Odaya elektronik ortamda iletilir.

• Odalar, menşe ispat belgelerinin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip, gerekiyorsa menşe ispat belgesinde kayıtlı eşyanın ilgili mevzuat uyarınca Türkiye veya Birleşik Arap Emirlikleri menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda tevsik edici diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar.
• Oda tarafından e-imza ile onaylanan belgelere Ticaret Bakanlığı tarafından bir referans numarası oluşturulur. Söz konusu referans numarası gümrük beyannamesi üzerinde beyan edilerek beyanname Bakanlık tesciline gönderilir. Bakanlık tarafından tescil edilen beyanname numarası ile referans numarası sistem üzerinden eşleştirilerek belge vizelenmek üzere elektronik ortamda Ticaret Bakanlığına gönderilir. Bakanlık tarafından vize işlemi gerçekleştirilen belgenin bütün onay işlemleri tamamlanmış olmaktadır. Onay süreci tamamlanan belge yeşil meneviş desenli evrak üzerine çıktı alınır, 11 nolu hane üzerine ihracatçı veya yetkili kanuni temsilcisi tarafından kaşelenen ve imzalanan belgenin bir fotokopisi arşivlenerek belgenin bütün süreçleri tamamlanır.
• Oda tarafından belgelerin, Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) kapsamında, Serbest Bölgelerde işlem gören TIR Karnesi ve NCTS beyannameleri kapsamında ve Antrepo Rejimine tabi eşyanın tamamen veya kısmen üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak elleçlemeye tabi tutulduğu hallerde, manuel onaylanacak olması durumunda, ihracatçı veya gümrük beyannamesini imzalamakla yetkili kanuni temsilcileri tarafından yukarıda belirtilen kurallara ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak doldurulan belge, bir nüshası Odada kalmak, bir nüshası ihracatçıda kalmak üzere belgenin 2 sayfa fotokopisi, yurtdışı satış faturası, tevsik edici dokümanlar ve başvuru dilekçesi ile belgeyi satınaldığı Oda'ya başvuruda bulunur. Odalar, menşe ispat belgelerinin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadığını kontrol edip, gerekiyorsa menşe ispat belgesinde kayıtlı eşyanın ilgili mevzuat uyarınca Türkiye menşeli olduğu veya sayıldığı hususunda tevsik edici diğer evrakı da inceleyerek kesin bir kanıya vardıktan sonra gerekli işlemleri tamamlar. Oda tarafından manuel olarak onaylanan belgenin yeşil meneviş desenli orijinal sayfası ve bir adet fotokopisi başvuru sahibine iade edilir ve diğer bütün ekler Oda tarafından teslim alınır. Onaylı nüshalar daha sonra ilgili gümrük idaresinde vize edilerek onay işlemi tamamlanır. 

Oda Tarafından Tasdik Edilen Menşe İspat Belgesinin Değiştirilmesi veya Belgenin İptali

Tasdik edilen bir Menşe İspat Belgesinin düzeltilmesi/iptali, bu düzeltme/iptal işleminin eşyanın yurt dışı çıkış beyannamesinin tescil edilmesinden önce mümkündür.

Onaylanmış Dolaşım belgelerinde düzeltme için belgelerin onayının iptal edilmesi gerekmektedir. Onay iptal talebi Odaya MEDOS üzerinden bildirilir. Oda, belgelerin onayını iptal ettikten sonra ihracatçı firma yada kanunu temsilcisi gümrük müşavirinin, düzeltilmiş belgeyi onay sürecini tekrar başlatmak üzere Oda onayına sunması gerekmektedir. Oda tarafından gerekli incelemelerin sonucunda tamamen mevzuata uygun bulunduğu saptandıktan sonra belgenin elektronik onayı yapılır.

Menşe İspat Belgelerinin Eşyanın İhracından Sonra Verilmesi

İlgili mevzuatın 18 inci madde hükümlerine istisna olarak, Menşe İspat Belgesi; hata, istenmeyerek yapılan ihmaller veya özel durumlar nedeniyle, ihracat esnasında düzenlenmemiş ise veya Gümrük idareleri veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşların bir TR - UAE Menşe İspat Belgesinin düzenlenmiş, ancak teknik nedenlerle ithalatta kabul edilmemiş olduğuna kanaat getirmeleri sağlanırsa, ürünün sevkiyat tarihinden itibaren 12 ayı geçmemek kaydıyla sonradan düzenlenebilir.

Yukarıda belirtilen durumlarda ihracatçı söz konusu eşya için ihraç sırasında Menşe İspat Belgesi verilmediğini veya Menşe İspat Belgesinin Taraf Ülke yetkili idarelerince teknik nedenlerle kabul edilmediğini sebepleri ile birlikte yazılı olarak beyan eder. İhracatçının elektronik sistem üzerinden yaptığı talep ilgili gümrük idareleri ve Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşlar tarafından incelenir. Söz konusu ihraç eşyasına ait gümrük beyannamesi ve ekleri diğer evrak ile varsa bu işleme dair dosyaların incelenmesi ve kontrolü sonucunda, ihracatçının talebinin tamamen uygun olduğu anlaşıldığı takdirde Menşe İspat Belgesi vize edilerek onaylanır.

Bu durumda ihracatçı:

• MEDOS sistemi üzerinden "İhracattan Sonra Belge Düzenleme" başlığını kullanarak belge oluşturma işlemlerini gerçekleştirir.
• Normal ihracat işlemleri için düzenlenen belgeye ek olarak gümrük çıkış beyanname numarası ve tarihinin elektronik sisteme eklenmesi gerekmektedir. 
• Birleşik Arap Emirlikleri yetkili makamlarınca teknik nedenlerle kabul edilmeme söz konusu ise bu durumu açıklayan bir dilekçe ve varsa ilgili makamlardan gelen yazışmalar elektronik sisteme eklenir.
• İhracattan sonra verilen Menşe İspat Belgesinin (6) numaralı “Gözlemler” başlıklı kutusuna, belgenin sonradan verildiğini belirtmek üzere İngilizce “ISSUED RETROSPECTIVELY” ifadesi yazılır.

İkinci Nüsha Menşe İspat Belgesi Düzenlenmesi

Bir TR - UAE Menşe İspat Belgesinin çalınması, kaybolması veya hasar görmesi halinde ihracatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi, ilk belgeyi düzenleyen gümrük idaresine veya Bakanlıkça yetkilendirilen kuruluşa elindeki ihracat belgelerine dayanarak ikinci bir nüsha tanzim edilmesi talebiyle müracaat edebilir.

Bu durumda ihracatçı; MEDOS sistemi üzerinden “İkinci Nüsha Belge Onayı” menüsünden sadece zayi olan ilk belgenin seri numarası ve onay tarihi ile yeni kullanılmak istenen belgenin seri numarasını yazarak ikinci nüsha belge başvurusunu yapabilir.

İkinci nüsha belge başvurusu için ihracata ilişkin bilgilerin tekrar yazılmasına gerek bulunmamaktadır.

İkinci nüsha talepleri Oda onayına gelmeksizin sistem tarafından otomatik olarak onaylanmakta ve belge doğrudan gönderime hazır olarak baskıya hazır hale gelmektedir.

Bu şekilde düzenlenen ikinci nüsha TR - UAE Menşe İspat Belgesinin (6) numaralı “Remarks” (Gözlemler) alanına İngilizce “DUPLICATE” (İKİNCİ NÜSHADIR) meşruhatı düşülür ve ilk belgenin seri numarası yazılır.

İkinci nüsha belge, ilk menşe ispat belgesinin vize tarihinden itibaren hüküm ifade eder. Gümrük idareleri, ikinci nüsha menşe ispat belgelerini vize ederken (10) numaralı alana ilk menşe ispat belgesinin vize tarihini yazarlar.

Menşe İspat Belgelerinin İbraz Süreleri ve İbraz Sürelerinin Uzatılması

Bir TR - UAE Menşe İspat Belgesi, ihracatçı Taraf ülkede düzenlenme tarihinden itibaren on iki ay süreyle geçerli olur ve bu süre zarfında ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilmelidir.

Yukarıda belirtilen son ibraz tarihinden sonra ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idarelerine ibraz edilen TR - UAE Menşe İspat Belgeleri, bu belgelerin belirlenen son tarihe kadar ibraz edilememesinin istisnai durumlardan kaynaklanması halinde, tercihli muamele uygulanmak üzere kabul edilebilir.

Diğer geç ibraz hallerinde; ithalatçı Taraf ülkenin gümrük idareleri, ürünlerin belirtilen son tarihten önce gümrüğe sunulmuş olması kaydıyla menşe ispat belgelerini kabul edebilir.

TR - UAE Menşe İspat Belgelerinin ibraz süresinden sonra tercihli muameleden yararlanması için bu sürenin bitiminden önce eşyanın gümrüğe gelmiş ve yine bu süreden önce ithalatçı veya onun sorumluluğu altında gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili kanuni temsilcisi tarafından yazılı olarak ilgili gümrük idaresine başvurulmuş olması gerekmektedir.

Tevsik Edici Belgeler

Aşağıda sayılan belgeler, bir Menşe İspat Belgesi kapsamındaki ürünlerin Türkiye menşeli olduğunu ve bu Yönetmeliğin diğer koşullarını yerine getirdiği hususlarını desteklemek amacıyla, ilgili yönetmeliği 18 inci maddesinde belirtilen belgeler arasındadır:

• İhracatçı veya tedarikçi tarafından, söz konusu eşyanın elde edilmesi için gerçekleştirilen işlemleri doğrudan kanıtlayıcı nitelikte, örneğin ihracatçı veya tedarikçinin hesaplarında veya iç muhasebe kayıtlarında yer alan bilgi ve belgeler.
• Türkiye’de düzenlenmiş veya hazırlanmış, imalatta kullanılan girdilerin menşe statüsünü tevsik eden, ulusal mevzuat uyarınca kullanılan belgeler.
• Türkiye’de düzenlenmiş veya hazırlanmış, girdiler üzerinde Türkiye’de yapılan işçilik veya işlemi tevsik eden, ulusal mevzuat uyarınca kullanılan belgeler.
• Kullanılan girdilerin menşe statüsünü tevsik etmek üzere, Taraf Ülkelerden birinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş olan Menşe İspat Belgesi.