İzmir’den İran’a ekonomi köprüsü

Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Türkiye ile İran arasında 2013 yılında 22 milyar dolara ulaşan dış ticaret hacminin rahatlıkla 50 hatta 80 milyar dolara çıkabileceğini ifade etti. İzmir’in İran ile işbirliği yapılacak en önemli kent olduğuna dikkat çeken Yorgancılar, vergi, nakliye ve gümrüklerdeki engellerin kaldırılması çağrısında bulundu.

İran’ın Bushehr Ticaret, Sanayi, Madenler ve Ziraat Odası Başkanı Ali Akbar Sharifpour başkanlığındaki 20 kişilik ticaret heyetinin EBSO'yu ziyaretinde, iki ülke arasındaki 22 milyar dolarlık ticaret hacminin arttırılmasının yolları arandı.

EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Yorgancılar, İran ile ticari ilişkilerin gelişmesini engelleyen birçok sorunun olduğunu belirterek, İran heyetinden sorunların çözülmesi için adımlar atılması talebinde bulundu. Türkiye ve İran’ın ortak değerlere sahip iki ülke olduğunu söyleyen Yorgancılar, “İran ile 2009’dan bu yana ticaret hacmimiz her yıl 5 milyar dolar artarak 22 milyar dolara ulaştı. Aslında bu kadar yakın iki ülkenin rakamları potansiyeli tam olarak yansıtmıyor. İş adamları olarak bulunacağımız girişimlerle bu rakamı 50 milyar dolara çıkarabiliriz, hatta 80 milyar dolar hayal değil” dedi.

Ticaret hacminin artırılması için İran heyetine sorunları ileten Yorgancılar, bunların başında yüksek gümrük vergileri ve nakliyenin geldiğini belirtirken sözlerine şöyle devam etti: “İran, yüksek gümrük tarifeleri konusunda acil bir iyileştirme yapmalı. İran ne yazık ki Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olmadığı için önceden haber vermeden gümrük uygulamalarını değiştirebiliyor. Türkiye, Gümrük Birliği kurallarına bağlı olarak İran mallarına sıfır gümrük ya da cüzi rakamlar uygularken, İran Türk mallarına tek taraflı olarak yüzde 15’ten yüzde 60’a varan gümrük uygulamaları yapıyor. Ayrıca peşin olarak alınan Ticari Kazanç Vergisi de firmalarımızı zorluyor. Akreditelerin açılmasında karşılaşılan problemler nedeniyle para transferleri yapılamıyor. İranlı müşteriler Türkiye’den alacakları malları Halk Bankası aracılığı ile akreditif açarak  almak isterken kendileri Türkiye’ye mal sattıkları zaman, kendi ülkelerindeki döviz hareketliliğini öne sürerek bunların bedellerini nakit olarak istiyor. İstikrarsız para politikası ticaretimizin gelişmesini engelliyor. Mobilya ürün grubunda kilogram olarak alınan ithalat vergisi, İran’ın, mallarının ihracatı için günlük fiyat vermesi ve bunları dövize bağlamayıp yerel para ile satması, malların alıcısı durumunda olan Türk ithalatçıların  fiyatlandırma yapabilmelerini imkansız hale getiriyor. Ayrıca yoğun dış ticaret bürokrasisi de ilişkilerimizi sekteye uğratıyor. Akaryakıtta Türk araçlarına uygulanan maliyet farkı en büyük sorunların başında yer alıyor. İran dünyada çok önemli bir nakliye filosuna sahip. Ancak şu unutulmamalıdır ki İran’ın Avrupa’ya satmak istediği nakliyenin güzergahı Türkiye’den geçmektedir. Dolayısıyla nakliye konusunda maliyetleri aşağıya çekecek adımların atılması gerektiğini düşünüyoruz. Diğer taraftan Türk plakalı araçlar gümrükte, 4-5 gün bekletilmekte ve günde 30-40 aracın girmesine izin verilmektedir. Bu sayınında bir an önce artırılması gerekiyor. Gümrük kapılarında personel, altyapı ve teçhizat sorunları, piyasa denetim mekanizmasının işleyişindeki istikrarsızlık, kalifiye işgücü bulma zorluğu ile marka ve patent mevzuatının yetersizliği sorunlarının çözümlenmesi gerekiyor.”

İzmir avantajlı kent

İzmir’de 109 İran ortaklı firmanın faaliyet gösterdiğini belirten Ender Yorgancılar, "2011 yılında kurulan Ege Bölgesi ve İran İşbirliği Derneği’nin 15’i İranlı olmak üzere 35 üyesi bulunuyor. Bu sayının ve üyelerin artması, iki ülke arasındaki ilişkilerde olumlu etkiler yapacak. En büyük eksikliğimizden biri de direkt uçuş seferinin olmaması. Son zamanlarda İzmir’in Avrupa, Afrika ve Orta Asya bağlantılarının daha iyi olması nedeniyle Dubai’de yatırım yapan İran firmalarının İzmir’i tercih etmeye ve yatırımlarını İzmir’e yönlendirmeye başlamalarına ilişkin gelişmeleri büyük memnuniyetle izliyoruz. İzmir ile İran’ın ticari potansiyelini artırabilecek çok önemli etkenler var. Önemli olan ticaretin devamlılığını sağlamamız" dedi.

Sorunlar anlaşmayla çözülecek

Bushehr Ticaret, Sanayi, Madenler ve Ziraat Odası Başkanı Ali Akbar Sharifpour da, son 4 yıldır üzerinde çalışılan ve Başbakan Erdoğan’ın İran’a ziyaretinde imzalanacak anlaşmayla indirilecek vergi düzenlemelerini açıkladı. Sharifpour, “Söylediklerinizde haklısınız. Ama biz yıllardır ambargo altında kaldık. Hem üretimde hem dış ilişkilerde çok geri kaldık. Bize uygulanan ambargolarda Türkiye yanımızda yer aldı. İnşallah bundan sonra İran ile Türkiye ve İzmir’in ticaret hacmi gelişir Genel olarak 125 üretim malına yüzde 5 ile 15, 200’den fazla üretim malına ise sıfır gümrük vergisi uygulanacak. Bunun müjdesini vermek isterim. Yeni anlaşmalarla sağlanacak indirimlerden hem üretici hem de ticari firmalar istifade edecek. Taşımacılık sektöründe ise kesilen paralarla ilgili çalışmalarımız sürüyor. Hem İran hem Türk taşımacıları birlikte hareket etsinler” dedi.

Bushehr’in ‘enerji kenti’ olduğunu belirten Sharifpour, “Nükleer santralimiz var. Dünya doğalgaz rezervlerinin yüzde 8’i bizde. Hurma ve karides konusunda yatırımlarınızı da bekliyoruz. Ayrıca petrokimya alanında büyük fırsatlar var” diye konuştu.